کتابخانه مجازی ادبیات

روی‌آوری به ادبیات جدید، به تقریب از اوایل مشروطیت در ایران آغاز شده است، با کتاب‌هایی نظیر سیاحتنامه ابراهیم بیگ زین العابدین مراغه‌ای و مسالک المحسنین میرزا عبدالرحیم طالبوف که در واقع داستان به صورت معمول و شناخته شده امروز نبود، بلکه داستان - مقاله یا مقاله‌ای رمان‌گونه بود که به قصد انتقاد از اوضاع اداری و اجتماعی روزگار نوشته شده بود. اساس این کتاب بر پنج بخش نگاشته شده است: قصه و قصه‌های عامیانه، داستان و داستان کوتاه، رمان، پیشکسوت‌های داستان کوتاه، نگاهی کوتاه به داستان‌نویسی معاصر ایران.

این کتاب تنها اثر کامل و مستقل ادوین میور درباره نقد ادبی است. ساخت رمان در حقیقت نتیجه یکی از بهترین مطالعات و بررسی‌های نظری درباره رمان است. در این کتاب نوعی وجوب متافیزیکی یافت می‌شود که خواندن آن انسان را به هیجان می‌آورد. محور اصلی کتاب، فصل درخشانی است که بر آن زمان و مکان نام نهاده شده است. میور با تواضع تمام می‌کوشد طرح‌ها را چنان که هستند شناسایی و طبقه‌بندی کند، نه آن‌طور که باید باشند . او می‌گوید: تنها چیزی که می‌تواند درباره رمان مطلبی به ما بگوید، همانا خود رمان است. این کتاب به نثری ساده اما مختصر و شاعرانه نوشته شده است

موسیقی شعر فارسی گستره‌ای است که هم‌وزن، قافیه و ردیف را شامل می‌شود و هم هماهنگی‌های آوایی کلمات را؛ مانند انواع جناس. تکرار به‌عنوان عامل‌ اصلی هر نوع موسیقی، در ایجاد موسیقی شعر نیز تأثیر مهمی دارد. در بخشی از این مقاله سعی شده تأثیر انواع تکرار در ایجاد موسیقی شعر بررسی شود؛ همچنین این مقاله به نقش مصوت‌های بلند در ایجاد موسیقی شعر سپید، درکنار دیگر عوامل موسیقی‌ساز، نگاهی نو دارد. در بخش دیگر نیز نگارنده سهم و تأثیر عناصر سنتی ایجاد موسیقی را در شعر سپید بررسی کرده است؛ مانند وزن‌ عروضی، قافیه و ردیف. در بخش آخر نیز شیوه خاص نگارش شعر سپید به‌عنوان یکی از عوامل موسیقی‌ساز مورد تحقیق قرار گرفته تا نشان داده شود که‌ آیا شیوه پلکانی یا مقطع نوشتن شعر سپید در ایجاد موسیقی نقش دارد یا خیر. تمامی این بررسی‌ها برروی اشعار پدیدآورنده شعر سپید فارسی، احمد شاملو، انجام شده است.

رمان‌هایی که در سال‌های اخیر، زنان خلق کرده‌اند، شباهت‌های فراوانی با هم دارند. به‌نظر می‌رسد نویسندگان زن ـ خواسته یا ناخواسته ـ از الگوی واحدی برای نگارش رمان‌های خود استفاده می‌کنند. در این مقاله سعی شده است تا وجود شباهت‌ها در پیرنگ چهار رمان اثبات شود. برای تحلیل این مسئله، از رویکرد ساختارگرایی استفاده شده است، چرا که در ساختارگرایی، ادبیات با دیدگاهی کلی و خود‌بسنده مطالعه می‌شود. با استفاده از این رویکرد، شباهت‌ها و جهت‌گیری اصلی این رمان‌ها در پیرنگ کشف می‌شود. پیرنگ این رمان‌ها کمابیش شباهت‌های ساختاری عمده‌ای با هم دارند. دلیل این شباهت‌ها پیش از هر چیز، وضعیت فرهنگی مشابه پدیدآورندگان این رمان‌ها است که باعث شده است ساختارهای ذهنی مشابهی در خلق آثار دیده شود. در این مقاله ابتدا توضیح مختصری دربارة ساختارگرایی داده می‌شود، سپس در بخش بحث و بررسی، آن دسته از نظریات ساختارگرایان، که با موضوع مقاله ارتباط دارد، به‌طور خلاصه مرور می‌شود. مباحثی دربارة پیرنگ و بحث‌های تخصصی‌تر ساختارگرایان دربارة آن نیز در همین قسمت آمده است. در پایان نیز مطالعة موردی پیرنگ چهار رمان از منظر ساختارگرایانه آورده شده است که نشان می‌دهد پیرنگ این رمان‌ها از الگویی کلی پیروی می‌کند. رمان‌های بررسی شده عبارتند از: 1. خط تیرة آیلین (ماه‌منیر کهباسی)، 2. چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم (زویا پیرزاد)، 3. چه کسی باور می‌کند رستم (مهرانگیز شریفیان)، 4. رؤیای تبت (فریبا وفی).