کتابخانه مجازی ادبیات

شیخ علی بن حسام الدین متقی برهان‌پوری از کبار علمای حدیث‌ شبه‌قاره بود که از راه کتابت امرارمعاش می‌کرد و او مرکب را برای اطمینان‌ خاطر خودش و تهیه و آماده می‌کرد و مرکب ساخته خود را به نزدیکان و دوستان‌ و طالب علمان نیز می‌داد و دلبستگی او به مرکب‌سازی به حدی بود که برای‌ مرکب‌های ساخته خود نام مخصوص می‌گذاشت، چنان‌که مرکبی را «عجاله الراکب» نام نهاده بود. او تجربیات و آزموده‌های خود را در مرکب‌سازی در رساله کوتاه و فارسی التجریب الوافی فی‌الحبر الصافی آورده است که در اینجا متن‌ استنساخ شده این رساله از روی تنها نسخه موجود از آن در آرشیو ملی‌ پاکستان ارائه می‌شود. وی در دیباچه این رساله دو ترکیب معروف «سیاهی راست کردن» را به‌ صورت شعر می‌آورد که برای کاغذهای درشت و نرم مناسب است. سپس‌ صلایه کردن مداد را از تجربیات خود بیان می‌کند. وی در مداد معتقد به دو رکن اصلی است: یکی رنگ و دیگری روانی‌ مداد و روانی را بر رنگ ترجیح می‌دهد و نشانه‌هایی را در شناخت دوده‌ به دست می‌دهد و سه طریق مرکب‌سازی را به سه درجه ادنی، اوسط و اعلی‌ ارائه می‌کند.

در این تحقیق به دلیل محدودیت نمونه‌برداری، از روش‌هایی که به نمونه کمتری نیاز دارند و غیرتخریبی هستند استفاده شده است. برای اطمینان یافتن از اصالت پوست‌نوشته‌ها و این که نوشته‌ها احتمالاً بر روی بستری قدیمی جعل نشده باشد از روش طیف‌سنجی زیر قرمز تبدیل فوریه و برای بررسی مرکب‌های به کار رفته از روش بزرگنمایی با میکروسکوپ الکترونیکی روبشی با تجزیه شیمیایی پاشندگی انرژی پرتو ایکس استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد که این پوست نوشته‌ها به شدت آسیب دیده‌اند و بسیار شکننده هستند و آسیب‌های محیطی و آثار حمله قارچ و کپک و آبدیدگی بر روی نوشته‌ها قابل مشاهده است. دست‌نوشته‌ها همگی اصالت دارند و خطوط محو شده، شستگی یا افرودگی در آنها دیده نمی شود. مرکب‌های به کار رفته در این دست‌نوشته‌ها دچار آسیب زیادی نشده و ریختگی زیادی در آنها مشاهده نمی‌شود. نتایج تجزیه عنصری مرکب‌ها نشان می‌دهد در مرکب قرمز جیوه یا آهن، در مرکب سبز مس و در مرکب سیاه‌ آهن وجود دارد.

اين مقاله به زبان فارسي پيشرفته‌اي مي‌پردازد كه با حفظ هويت تاريخي و فرهنگي خود و حركت در مرزهاي فرهنگ، دانش و فن‌آوري روز جهان، ظرفيت بالايي در ترجمه، انتقال و توليد علم، از خود نشان مي‌دهد و در انجام وظيفه ملي و جهاني خود، هيچگاه تحت تاثير زبان‌هاي ديگر قرار نمي‌گيرد. بلكه با سعه صدر و كمال‌جويي مخصوص به خود، به تعامل صحيح با زبان‌هاي با شكوه جهان از جمله فرانسه، انگليسي، عربي و ... توجه دارد. ركن و جوهر اصلي اصلي اين مقاله "اصول و قواعد دستوري لغات و اصطلاحات علمي و فني معاصر" در زبان فارسي است و اميدوارم مجموعه مقالات من در اين خصوص، شكل كاملي از اين ايده تحول آفرين را ارايه نموده و دريچه جديدي به زبان علم در زبان فارسي بگشايد.