کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب مطالعه‌ای است در باب عوامل عمده اجتماعی و سیاسی و ایدئولوژیکی که سبب‌ساز نهضت بی‌سابقه ترجمه آثار یونانی به عربی در بغداد، دارالخلافه تازه‌تأسیس سلسله عباسی در اثنای دو قرن نخست فرمانروایی‌شان شد. این کتاب از سلسله طولانی و ممتازی از کتاب‌های تاریخی و لغوی در باب تحقیقات یونانی ـ عربی یا مطالعه ترجمه‌های کتاب‌های دنیوی یونانی به عربی در قرون وسطای مسیحی یاری می‌گیرد. بنابراین نویسند می‌تواند در کوشش برای فهم و تبیین نهضت ترجمه کتاب‌های یونانی به عربی در مقام پدیداری اجتماعی و تاریخی از پرداختن به اینکه چه کسانی این نهضت را آغاز کردند و چه کتاب‌هایی ترجمه شد و چه هنگام این اتفاق رخ داد، از دیگر نویسندگان بی‌نیاز باشد و به چگونگی و چرایی آن توجه کند.

دیوان خواجه شیراز چکیده و عصاره ادب فارسی و قسمتی تازی از آغاز تا عصر حافظ است و کسی که بخواهد میزان تأثیریابی خود را از این فرهنگ پربار تا بردان روزگار دریابد، باید فرهنگ پنج قرن و شاید پیش‌تر از آن را بشناسد. این کتاب گامی در این راه است و نویسنده کوشیده تا مضامین اشعار حافظ را در اشعار گذشتگان ـ اعم از نثر و نظم ـ ریشه‌یابی کند. همچنین تأثیرپذیری معاصرین حافظ و شاعران بعد از او از حافظ نیز بررسی شده است.

پروپ در كتاب ريخت‌شناسي قصه‌هاي پريان كوشيد تعريف روشني از روايت ارايه دهد. به همين منظور پروپ سعي كرد رخدادهاي اساسي هر روايت را بيابد و آنگاه از آنها فهرستي تهيه كند. وانگهي، وي اين رخدادهاي پايه را كاركرد ناميد. در حقيقت، او بر اين اعتقاد است كه قصه‌هاي مورد مطالعه او علي‌رغم شكل متفاوتشان داراي ساختار مشتركي‌اند. از نظر او كاركرد ساده‌ترين و كوچكترين واحد روايتي است. به عبارتي ديگر كاركردها سلسله‌اي از كنش‌هاي شخصيت‌هاي داستان و قصه‌اند كه از كل آنها قسمت‌هاي متفاوت قصه تشكيل مي‌شود. در اين مقاله سعي مي‌شود به عنصر طرح يا پيرنگ در «حسنك وزير» از تاريخ بيهقي پرداخته شود، تا بدين وسيله نگارندگان مقاله بتوانند براي پرسش زير پاسخ مناسبي پيدا كنند: چرا راوي در «حسنك وزير» براي روايت داستانش از چندين راوي استفاده كرده است؟ براي پاسخ به اين پرسش، نگارندگان كار خود را با اين فرض آغاز خواهند كرد: راوي از چندين راوي سود جسته است تا بتواند واقعيت‌پذيري اين اثر ادبي را بيشتر كند (زيرا زبان مورد استفاده در اين روايت، بيشتر زباني ارجاعي است تا عاطفي، به همين خاطر، اين روايت بيشتر ميل به مصداق نشانه‌ها دارد، تا به خود زبان).

زبان و ادبیات فارسی به عنوان دومین زبان در تاریخ تمدن اسلامی و مهم‌ترین زبان تأثیر‌گذار در زبان عربی، همواره مود توجه علما و ادبای عرب زبان به طور خاص و جامعه عرب به طور عم بوده است. آشنایی مجدد جهان عرب با زبان و ادب‌فارسی در دوره معاصر به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم برمی‌گردد. پژوهشگران و اهل ادب و نویسندگان عرب در قرن اخیر، تلاش‌هایی برای شناخت و معرفی زبان و ادب عربی به جامعه عرب به انجام رسانده‌اند و در آثار خویش هر یک خویش هر یک به نحوی دیدگاه خود را درباره اهمیت و ویژگی‌ها و جایگاه زبان و ادب عربی اشهار داشته‌اند. اینکه نویسندگان و ادبای عرب چه نگرشی دباره زبان وادبیات فارسی دارند. مسئله‌ای است قابل تأمل که این نوشتار بدان پرداخته و کوشیده است با روش تاریخی و توصیفی و با تکیه بر تصریحات نویسندگان عرب در دهه‌های اخیر، آن را بررسی کند. از بررسی انجام شده چنین بر می‌آید که اگر چه توجه به زبان و ادب فارسی در دوره معاصر در کشورهای عربی دیر هنگام آغاز شد، ولی اندیشمندان عرب به خوبی به اهمیت و ضرورت یادگیری زبان فارسی پی‌بردند و بر این باورند که فراگیری زبان فارسی برای تحقیقات مربوط به زبان عربی و شناخت فرهنگ و تمدن اسلامی ضروری است. به علاوه، زبان و ادب فارسی در بردارنده محتوایی غنی و زیبایی‌های ادبی خاص خود است که آن را به زبان و ادبیات جهانی نزدیک می‌سازد.