دانش‏های نحو و معنی‏شناسی به‏گونه‏ای با هم آمیخته‏اند که برای درک درست کلام باید آن را از‏منظر این دو دانش، و با عنایت به استعمال غالب و مورد اتفاق دانشمندان در دو حوزه مورد بحث، بررسی کرد. برخی زبان‏شناسان غربی به تقدم لفظ بر معنا و برخی دیگر به تقدم معنا بر لفظ معتقدند. قواعد نحو عربی با ویژگی منحصر به فرد خود، یعنی اعراب، از‏جهت لفظ و ظاهر، حالتی خاص دارند که در بدو امر، از تسلط لفظ بر معنی حکایت می‏کند و به‏نظر می‏رسد که اعراب، معنی و رمز‏های پنهان و پیدای کلام را تعیین می‏کند و ظرافت‏های بلاغی آن را رقم می‏زند؛ در حالی که با تأمل در مقوله‏هایی همچون تصرف در اعراب در‏صورت گنجایش معنی، تغییر‏نکردن اعراب در‏صورت نبودِ تطابق معنوی، احکام مرتبط با تجاذب لفظ و معنا می‏توان به نقش مهم و غالب معنا در شکل‏گیری لفظ دست یافت. در این راستا، در مقاله حاضر، ضمن سخن‏گفتن از این سیطره معنوی، غلبه خاص معانی اِسناد، ثبوت و حذف حالت‏های حدوثی و نقش قرینه‏ها در انتخاب حرکت رفع را بررسی کرده و شواهدی را از مسند‏الیه، اسناد ظروف، صفت مقطوع و باب اشتغال آورده‏ایم. شیوه پژوهش از‏نوع توصیفی ـ تحلیلی و متکی بر استناد‏های مورد اتفاق قدمای علم نحو است.

منابع مشابه بیشتر ...

62ab1ac88de63.jpg

تاریخ نحو

عبدالکریم محمدالاسعد

در کتاب "تاریخ نحو "ابتدا کلیاتی در باب علم نحو، جمع و تدوین لغت، پیدایش نحو، واضع نحو، و مراحل پیشرفت علم نحو درج می‌گردد ;سپس وضعیت نحو در کوفه و بصره بررسی می‌شود ;همچنین عالمان نحو در دو مکتب کوفی و بصری، طی قرون اولیه، معرفی می‌گردند .در بخش دیگر کتاب به اختلافات نحویان و موارد اختلاف آنان در نحو عربی اشاره شده است .نحو در بغداد، نحو در اندلس و مغرب، نحو در مصر و شام، و معرفی آثار برجسته علم نحو از دیگر مباحث این کتاب هستند .

5b2b4fdf142ec.png

دستور سخن

احمد یاسین فرخاری

در بخش نخست کتاب با عنوان دستور زبان، فونیتیک لهجه‌ها و آواز و سیلاب و اعراب و .... علامات و دانستنی‌هایی که متعلم را آگاهی می‌بخشد، در بیان آورده شده است. سپس تصریف در زبان با همه اصول و فروع آن آغاز می‌یابد. در قسمت بعدی به نحو می‌رسد. این مبحث نیز با بیان جمله، اجزاء، ترکیب و انواع آن با توضیحات لازم و به‌جا در روشنایی مفید به درک و ذهن و با بیان روشن و اسلوب سهل و نه ممتنع انجام شده است. بخش سوم راهنمای املای درست کلمات است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

55f7b0e26e745.PNG

تصویرپردازی شعری در شعر عاشورایی فارسی و عربی (تصویر استعاری)

انسیه خزعلی

تصویرپردازی یکی از مباحث اساسی زیبایی¬شناسی در کلام است که از دیرباز مورد توجه اهل ذوق و فن بوده است. شاعران تصویر را جزء جدایی‌ناپذیر شعر خود می‌دانستند و ناقدان از این منظر به تحلیل و ارزیابی آثار ادبی پرداختند. نقد تصویری، به ویژه در دوران معاصر، بسیار مورد توجه اهل ادب قرار گرفته است. از طرفی شعر عاشورایی به عنوان بخش عظیمی از میراث ادبیات متعهد ملل همواره تصویرگر عاشورا بوده و هست. این هنر ادبی همواره با شکل و محتوا به دنبال ترسیم زیبا و در عین حال روشن حوادث و آرمان‌های این نهضت عظیم بوده است. روشن کردن این بخش از زیبایی‌های ادبی در شعر عاشورایی معاصر هدفی است که در این پژوهش تلاش می‌کنیم با درپیش‌گرفتن روش توصیفی- تحلیلی و براساس اصول مکتب آمریکایی در ادبیات تطبیقی و از طریق بررسی شعر بیش از چهل شاعر از شاعران صد سال اخیر دو ملت، به آن دست یابیم؛ لذا پس از استخراج تصویرهای استعاری از اشعار گزیده‌شده دو زبان که به میزان برابر از دو شعر انتخاب شده‌اند، از جدول‌ها و نمودارهای مورد نیاز استفاده کردیم تا خواننده دیدی آماری نیز به دست آورد. وسعت و تنوع تصاویر در شعر فارسی، ابتکار و نوآوری و ارائه تصاویر جدید در این زبان بیش از شعر عربی، حضور برجسته عناصر عاشقانه و عارفانه در شعر عاشورایی فارسی و تنوع و گستردگی عناصر تشکیل‌دهنده تصاویر در شعر فارسی، بخشی از نتایج این پژوهش به شمار می‌روند.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران
مقاله