در اين مقاله با گذري كوتاه بر آرايي كه خاستگاه‌هاي هزار و يك شب را بر اساس شواهد داستاني، تاريخي، بوم‌شناسانه و منطقه‌اي مورد تفحص قرار داده‌اند، به هزار و يك شب ـ و به ويژه قهرمان محوري آن، شهرزاد ـ از منظر بن انديشه و خاستگاه بنيادين اسطوره‌اي آن پرداخته شده است. در اينجا كهن‌ترين صورت‌ها و الگوهايي كه شهرزاد بر ساخته آنهاست و بر اساس آنها عمل مي‌كند، به عنوان بن انديشه‌هاي سازنده شخصيت عمل كننده و انديشمند هزار و يك شب، مورد جستجو قرار گرفته‌اند. در فرآيند اين جستجو در مي‌يابيم كه شهرزاد، تجلي دو بن انديشه كهن ايراني است: «هستي براي نبرد» و «فرجام‌انديشي معادشناسانه».

منابع مشابه بیشتر ...

64a56706a9b58.jpg

فرهنگ اساطیر یونان

ف. ژیران

کتاب اساطیر یونان اثری است از ف. ژیران به ترجمه دکتر ابوالقاسم اسماعیل پور و چاپ انتشارات مکتوب. کتاب حاضر به معرفی اسطوره های یونانی که موجوداتی فرازمینی با ویژگی های شگفت آور بودند می پردازد و تحلیلی از تاثیراتی که این اسطوره ها بر فرهنگ بشری و ادب و هنر یونان و جهان برجای گذاشته اند ارائه می دهد. “اساطیر یونان” مطالبی درباره چگونگی پیدایش ایزدان و اطلاعاتی پیرامون ایزدان زمین، ایزدان قهرمان و اسطوره هایی چون آتنا، هرا، آپولن، هرمس، آرس، آفرودیت، پوزئیدون، ایزدبانوی جهان زیرین و… در اختیار می گذارد و داستان ها و افسانه هایی را که پیرامون آن ها وجود دارد ارائه می دهد.

63f4e085b2526.jpg

رامایانا کهن ترین حماسه عاشقانه هند

ملامسیح پانی پتی

رامایانا، صحیفه مقدس هندوان شمرده می‌شود. همان‌طور که در خانه هر ایرانی، یک مجلد از دیوان حافظ وجود دارد، خانه هیچ هندو مسلکی نیست که نتوان کتاب رامایانا، یا نقش و نگاری از این اسطوره را در آن مشاهده کرد. این کتاب برای هندوها، هم به منزله اثری آسمانی و مقدس محسوب شده و هم اثری ادبی و عاشقانه و در عین حال اخلاقی، که بیانگر تاریخ و تمدن هند باستان است و دربردارنده شکوه حماسه‌های این دیار در هزاران سال پیش. ترجمه منظوم فارسی ملا مسیح پانی‌پتی از این شاهکار، خود شاهکار دیگری بوده که شایسته معرفی به جامعه ادبی جهان، بویژه فارسی زبانان است. رامایانا، داستانِ عشق رام و سیتا در ادبیات هند همان قدر ارج و شهرت دارد که لیلی و مجنون در ادب عرب و فرهاد و شیرین در ادب پارسی. حتی اگر بیشتر دقیق شویم، در می‌یابیم که اشتهار و ارزشِ این قصه، بسی بیشتر از همتایان ایرانی و عربی خویش است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

63f6053e5af65.jpg

مثنوی خضر و موسی (ع)

میرزا احمد (۱۲۳۲–۱۲۸۹ه‍. ق) بزرگترین فرزند وصال شیرازی متخلص به وقار است. او همچون پدرش خوشنویس و شاعر بود. دیوان شعری به فارسی به نام بهرام و بهروز که در بمبیی چاپ شده از او باقی مانده‌است . وی همچنین داستان قرآنی موسی و خضر را نیز به رشتهٔ شعر کشیده است. یکی از داستان های تاریخی و در عین حال سمبلیک قرآنی که به دلایل مختلف در متون ادبی صوفیانه بارها تکرار شده، داستان «موسی و خضر» است که به دلیل ظرایف و پیام های گوناگون، ظرفیت تاویل پذیری فراوانی نیز یافته است...داستان خضر و موسی، داستانی قرآنی در مورد ملاقات و همراهی موسی(ع) با خضر است. این همراهی به درخواست و اصرار حضرت موسی(ع) بود. خضر با وجود مخالفت اولیه، با این شرط که موسی(ع) هیچ سؤالی از او نپرسد، همراهی را قبول می‌کند. در این همراهی سه عملِ سوراخ کردن کشتی، کشتن نوجوان و تجدید بنای دیوار توسط حضرت خضر انجام شد. موسی(ع) در هر سه مورد اعتراض کرده و همین سبب جدایی این دو شد. خضر در پایان، علت کارهایی را که انجام داد گفت. این داستان یک‌بار در قرآن نقل شده و میان مفسران، متکلمان و عرفا گفتگوهای بسیاری در مورد آن وجود داشته و دارد.

نظم/شعر کلاسیک/مثنوی‌ها
کتاب
63457a31ad79f.png

واژه نامه شایست نشایست (چاپ دوم با تجدیدنظر)

محمود طاووسی

کتاب فارسی میانه که امروز با نام «شایست نه شایست» معروف شده، در اصل و چنان‌که در دست‌نویس‌های موجود از آن دیده شده، دارای این نام نیست. این کتاب بیشتر درباره گناهان و کیفرهای هم‌ارز آنها، نساوریمن (مردار و ناپاکی)، روش برداشتن مردگان از زمین و دستورهای ویژه در این‌باره، پایه‌های گناه، سگ‌دید و مراسم آن، انواع سگ‌ها و پرندگانی که از آنها در این آیین می‌توان استفاده کرد و .... است. در این کتاب واژگان این متن پهلوی به ترتیب آوانویسی خط پهلوی آورده شده است. در مقابل هر واژه پس از یادکردن صورت‌های کهن آن و توضیحات لازم، جای واژه در متن کتاب مشخص شده است.

کلیات/فرهنگ ها
کتاب