آنچه در این بحث مورد نظر است، بررسی برداشتهای گوناگون و تصورهای متفاوتی است که وطن در ذهن و اندیشه شاعران اقوام ایرانی داشته و در طول تاریخ بیش و کم تغییرات در آن راه یافته است. در بعضی ادوار به صورت آشکارتری جلوه کرده و زمانی رنگ و صبغه ضعیفتری بخود گرفته است و گاه از حد مفهوم مادی تجاوز کرده و به عالم روح و معنی گرایش یافته است.
در کتاب درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی دكتر ساروخاني از استادان قديمي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، متخصص در جامعه شناسي خانواده و ارتباطات جمعي است و اين امر در توصيف او در واژه هاي مربوط به اين دو رشته مشهود است. دكتر ساروخاني در دايرة المعارف علوم اجتماعي علاوه بر معاني واژه ها، توصيف دقيق و مبسوطي از هر واژه را با ذكر مسائل جانبي و گاه نظر يات مربوط به واژه ها را آورده است و از اين طريق فرهنگ واژگان را به يك دايرة المعارف تبديل كرده است.
در کتاب درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی دكتر ساروخاني از استادان قديمي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، متخصص در جامعه شناسي خانواده و ارتباطات جمعي است و اين امر در توصيف او در واژه هاي مربوط به اين دو رشته مشهود است. دكتر ساروخاني در دايرة المعارف علوم اجتماعي علاوه بر معاني واژه ها، توصيف دقيق و مبسوطي از هر واژه را با ذكر مسائل جانبي و گاه نظر يات مربوط به واژه ها را آورده است و از اين طريق فرهنگ واژگان را به يك دايرة المعارف تبديل كرده است.
از چند و چون شعر فارسی (ایرانی) پیش از اسلام آگاهی چندانی نداریم و در دوره اسلامی، هنگامی که شعر دری آغاز می شود، از نخستین نمونه هایی که در دست هست، نشانه های فراوان در حوزه مشابهت ها و همانندیها را بدوگونه می توان مورد بررسی قرار داد: اگر مثل بعضی از ناقدان معاصر که اندک شباهت لفظی را تا مرز سرقت و اخذ پیش می برند، بیندیشیم، می توانیم نیمی و بیشتر از نیمی تصویرها و خیالهای شاعران ایرانی را گرفته شده از تصویرها و خیالهای شاعران عرب بدانیم زیرا مشابهت به حدی است که قابل انکار نیست، اما اگر بپذیریم که در محیط فرهنگی مشترک و در حوزه اجتماعی خاصی – که ارتباط های معنوی دارای وسیع ترین مفهوم است – این گونه مشابهت ها امری طبیعی است؛ فقط می توانیم از مشابهت موجود سخن بگوییم بی آنکه این مشابهت را از راه بحث سرقات تفسیر و توجیه کرده باشیم...
حزین لاهیجی از شاعران غزلسرای سبک هندی در سده دوازدهم هجری است و باید او را آخرین شعله پرفروغ این سبک در تاریخ ادبیات فارسی دانست. بخشی از این کتاب شامل معرفی این شاعر برجسته و ارائه گزیدهای از آثار اوست. افزون بر این نویسنده با توجه به اینکه شعر حزین در زمان خود مورد بررسیها و نقدهای بسیاری قرار گرفت که حاکی از دقت نظر، دانش عمیق و نکتهسنجی بسیار هستند و تاریخ ادبیات دوره اسلامی نظیری نداشتهاند، کوشیده تا به عنوان دریچهای بر آفاق نقد ادبی آن دوره و دورههای بعد از او، مروری داشته باشد بر کم و کیف کار این ناقدان و این بخش به گفته نویسنده، شاید مهمترین بخش این کتاب باشد.