گیلان در جنبش مشروطیت به قلم نویسنده کتاب سردار جنگل، ابراهیم فخرایی است که خود از مجاهدان گیلانی راه آزادی به شمار میرود. وی در خلال زندگی بسیاری از رزمندگان و پیشوایان نهضت را از نزدیک یده و شناخته و شاهد حوادث خطیر و فراز و نشیبهای آن بوده است. فخرایی اگر برای تألیف کتاب خود را به اسناد و مدارک وزارتهای خارجه ـ که به هر حال باقی است ـ دسترسی نیافته، به آنچه در سینهها نهفته است و اگر ثبت نشود دوامش به خطر میافتد، مراجعه کرده و آنها را از چنگ فنا رهایی بخشیده است. اگر تنها به همین خدمت فخرایی توجه شود، کوشش او مأجور است. لیکن کتاب گیلان در جنبش مشروطیت مزایای دیگری در بردارد که ارزش آن را به مراتب از ضبط مسموعات و جریات مشهودات بالاتر میبرد.
در پژوهش حاضر کوشیده شده ضمن بررسی تاریخی تحولات اجتماعی مانند نقش مذهب و چگونگی حرکتهای مذهبی سیاسی، تغییرات تشکیلات اداری در چارچوب رویدادهای سیاسی و اقتصادی ایران عصر قاجار معرفی و ارزیابی شود. افزون بر آن مباحث تنظیمات و قوانین در دوران قاجار تاسیس انجمنها و احزاب و گسترش آنها از جمله موارد قابل توجه در بررسی حاضر است. در آغاز کتاب منابع این اثر و محتوای آنها معرفی شده است. روند گسترش تاریخی قاجار، حکومتهای عصر قاجار، ساختار حکومت در دوران قاجار (نظام و تشکیلات اداری حکومت، و تقسیمات کشوری و اداری)، سازمان لشکری در دوران قاجار، سیاست مذهبی در عصر قاجار، طبقات و سلسله مراتب اجتماعی در عصر قاجار، تنظیمات و قوانین در دوران قاجار، سیاستهای فرهنگی در عصر قاجار، روابط خارجی ایران در دوران قاجار، امتیازها و قراردادهایی که از جانب اتباع و یا دولتهای بیگانه با ایران منعقد شده است، جنبشهای اجتماعی ایران در عصر قاجار، و گسترش گروهها و احزاب سیاسی در عصر قاجار.
مولف در این کتاب اشعار نظیری و عرفی را با هم مقایسه کرده است و برای نشان دادن این که دو شاعر هم زمان و هم سبک در حالی که شباهتهای فراوانی با هم دارند چقدر می توانند با یکدیگر تفاوت داشته باشند و این مقایسه که بین دو شاعر سبک هندی به وجود می آید، جذاب و شیرین به نظر می رسد. نویسنده در ضمن مقایسه، به بررسی و نقد شعر هر دو شاعر هم پرداخته است .
احمدعلی سپهر ملقب به مورخالدوله و مشهور به مورخالدوله سپهر (زاده ۱۲۶۷ خورشیدی در تهران، درگذشته ۲۸ آبان ۱۳۵۴ خورشیدی در تهران)، از رجال سیاسی ایران از اواخر عهد قاجاریه تا اواسط عصر پهلوی است، اما عمده شهرت او به خاطر کتابها و نوشتههای تاریخی است که از وی به یادگار ماندهاست. از جمله شاخصترین آثار او کتاب ارزشمند ایران در جنگ بزرگ است که از معدود منابع دست اول موجود پیرامون اوضاع ایران در دوران جنگ جهانی اول به شمار میآید. از خدمات مهم او بعنوان یک رجل سیاسی میتوان به تلاشهای او در جهت ملی شدن شیلات ایران در دوران زمامداری دکتر مصدق و همچنین به بنیانگذاری بانک صنعتی و معدنی ایران (که بعدها به سازمان برنامه و بودجه تبدیل گردید)، اشاره نمود.
این کتاب حاوی عمده آراء چامسکی درباره دستور زبان است. این کتاب از روی اثر پیشین او به نام «ساخت منطقی نظریه زبانشناسی» گرتهبرداری شده و نخستین اثر عمده چامسکی است که انتشار یافته است. فهم این کتاب مستلزم آشنایی با مبادی و مفاهیم بنیادی و اصطلاحات خاص زبانشناسی همگانی است. «ساختهای نحوی» در مجموعه اثری نسبتاً غیرفنی است؛ با این وجود خصلت فنی فصلهایی از آن بهاندازهای است که احیاناً فهم و درک تفصیلی مطالب آنها به مداقه و تأمل بیشتری نیاز دارد؛ ولی مراد چامسکی از ذکر و اقامه شواهد و دلایل که به عرضه دعویهای او جنبه فنی بخشیده، اثبات آراء زبانشناسی وی و توجیه برتری دستور زبان گشتاری است.