منشأ بسیاری از حماسههای بزرگ ملی را یک با چند سرود حماسی تشکیل دادهاند که نخست به قطعات بزرگتر و مستقل حماسی تکامل یافته و سپس از پیوستن یکدسته از این قطعات به یکدیگر یک داستان حماسی ایجاد شده است که در آن قاعدتاً استقلال قطعات از بین رفته و خود داستان نیز به مرور تا زمان آخرین تدوین آن، در تحت تأثیر عوامل و حوادث اجتماعی تغییراتی پذیرفته است. ایلیاد همر به همین ترتیب ایجاد شده است. منشا قطعات بیست و چهارگانه ایلیاد سرودهایی بوده درباره جنگهای ده ساله ترویا و همر شاعر دورهگرد قرن هشتم قبل از میلاد از مجموع این سرودها ایلیاد را در بیست و چهار قطعه سرود.
این مجموعه شامل تمام شاهنامه است که برای راحتی خوانندگان جوان که به تاریخ و تمدن کشور خود علاقه دارند و می خواهند با شاهنامه آشنا شوند، به نثر ساده برگردانده شده و در سه بخش شامل: 1. بخش اساطیر 2. بخش پهلوانی 3. بخش تاریخی تنظیم شده است. بخش اساطیر از پادشاهی کیومرث شروع شده و تا مرگ فریدون ادامه دارد. بخش پهلوانی از پادشاهی منوچهر و ظهور خاندان سام شروع می شود و تا مرگ رستم و فرزندش فرامرز ادامه دارد و بخش تاریخی که با پادشاهی بهمن فرزند اسفندیار شروع شده تا مرگ یزدگرد و تسلط عربها بر ایران ادامه می یابد.
رستم و سهراب یکی از داستانهای غم انگیز شاهنامه است و داستان مرگ سهراب جوان را به تصویر میکشد که بر اثر جنگ با رستم، به دست پدر کشته میشود. سهراب پهلوان افسانهای در شاهنامه است که پدرش رستم و مادرش تهمینه دختر شاه سمنگان است. سهراب با سپاه تورانیان به نبرد ایران آمد و در جنگی تنبهتن با رستم کشته شد، درحالیکه همدیگر را نمیشناختند. تراژدی رستم و سهراب، تراژدی بیخبری است. کتاب حاضر شامل این عناوین است: فصل اول: حماسه ها، ساختار حماسه، خصوصیات عمده شعر حماسی فصل دوم: مختصات شاهنامه، دوره اساطیری، دوره پهلوانی، دوره تاریخی، حماسه سرایی پس از فردوسی فصل سوم: اسطوره چیست؟ حماسه و تراژدی، حماسه ها و اساطیر بابلی و سومری، حماسه گیل گمش، مهابهاراتا (حماسه ای از هند)، رامایانا، هومر و ایلیاد و اودیسه، انه اید (حماسه ای از روم)، دیگر حماسه های اروپایی، اعراب و حماسه فصل چهارم: سه دیدگاه بر حماسه رستم و سهراب، 1.دیدگاه استاد منوچهر مرتضوی، 2.دیدگاه استاد زرین کوب، 3.دیدگاه استاد مینوی، متن داستان رستم و سهراب.
از میان پژوهشهایی که درباره حماسه شده است، بیگمان تألیف بورا به زبان انگلیسی جای ویژهای دارد. این پژوهنده در کتاب پرحجم خود با عنوان «شعر پهلوانی» در پانزده فصل درباره «پدیدهشناسی تطبیقی شعر پهلوانی همه اقوام و همه زمانها» مسائل بسیار متنوع و جالبی را درباره حماسه به بحث میکشد و با نظریات و پاسخهای خود تقریباً همهجا اهل فن را خرسند میسازد؛ اما در این کتاب از شاهنامه و دیگر حماسههای ایرانی و فارسی جز سه بار نامی برده نشده است. در این کتاب چکیده نظریات او درباره حماسه آورده شده و از نقل مثالهای فراوانی که او برای اثبات نظریات خود آورده است، جز چند مورد انگشتشمار بهناچار چشمپوشی شده است. در مقابل همهجا به همخوانی نظریات او با حماسه در ایران اشاره شده است.
اهمیتی که متون موجود به زبانهای ایرانی باستان و میانه دارند، بیشتر به شناخت این زبانها و آگاهی از برخی آیینهای دینی محدود میگردد؛ ولی آنها در زمینه تاریخ و هنر و فرهنگ و زندگی اینجهانی ایرانیان بسیار اندک است و بدین سبب در کسب آگاهی در زمینههای مذکور از رجوع به متون یونانی، لاتینی، ارمنی، سریانی، عربی و فارسی بینیاز نیستیم. آنچه در این کتاب آمده، ترجمه گزارشهای پراکندهای است درباره ایران کهن که از کتاب «بزم فرزانگان» نوشته نویسنده یونانی آثنایس فراهم آمده است. در این کتاب از بیش از نهصد اثر نام رفته که بسیاری از آنها بهویژه پس از آسیبی که در سال 47 میلادی به کتابخانه اسکندریه رسید و سپس نابودی کلی آن در سدههای سوم و چهارم میلادی، بهکلی از میان رفتهاند و نام برخی از آنها از این کتاب شناسانده شده که این خود مهمترین اهمیت این کتاب است. در این کتاب بخشهای مربوط به ایران و ایرانی که درباره آداب و رسوم کهن ایران باستان است، گردآوری و ترجمه شده است.