ابواسحاق بن عبداله بن خادم البرهانی کوبنانی (کوهبنانی) ریاضیدان، منجم، فیلسوف، موسیقیشناس، ادیب و خطیب مشهور قرن نهم هجری است. تاریخ دقیق تولد و وفات او معلوم نیست، ولی تاریخ نوشتن و تألیف بسیاری از نامهها و کتابهایش سالهای 845 تا 875 را نشان میدهد. از آثار و رسائل وی نسخههای متعددی، به عربی و فارسی، که بعضی از آنها به خط مؤلف است، در کتابخانههای معتبر یافت میشود. در این مقوله میکوشم ـ هر چند شتابزده ـ از خلال نامهها و مطالب منشآت به معرفی بیشتر ابواسحاق بپردازیم.
در مجموعه حاضر، مطالب مربوط به علما و دانشمندان بوشهری، از کتاب 28جلدی ((الذریعه الی تصانیف الشیعه))، استخراج و به فارسی برگردانده شده است .در بخش پایانی کتاب، مترجم علاوه بر مطالب مندرج در کتاب ((الذریعه))، توضیحات دیگری درباره شخصیتهای یاد شده، ضمیمه کرده است.
کوششی است از حسین رزمجو و احمد احمدی که شرح زندگینامهٔ شاعران و نویسندگان برجستهٔ تاریخ ادبیات ایران می باشد. سیر سخن، مجموعه ای کامل از شرح حال و زندگینامهٔ نویسندگان و شاعران برجستهٔ قدیم و معاصر ایران می باشد. کتاب حاضر به کوشش آقایان احمد احمدی و حسین رزمجو گردآوری و در سال ۱۳۴۳ توسط انتشارات کتابفروشی باستان در مشهد چاپ و انتشار یافت. کتاب سیر سخن، شامل شرح احوال معروف ترین نویسندگان و شاعران ایران، از قدیمی ترین ازمنه تا عصر حاضر و برگزیده آثار آنان از جمله: آثاری از علی دشتی، ملک الشعرای بهار، سعید نفیسی، رسول پرویزی، محمدعلی جمال زاده، ایرج افشار، عنصرالمعالی کیکاووس، عبدالرحیم طالبوف، ابولفضل بیهقی (تاریخ بیهقی) و سایر شاعران و نویسندگان مطرح ایران می باشد.
برگزاری جشن و عید از ویژگیهای فرهنگ همه جامعهها از کهنترین زمانها تا به امروز است. همه ملتها، اقوام، ایلات و در همه سرزمینها، روزهایی از سال را جشن میگیرند. بررسی و شناخت جشنها و آیینها که در شمار فرهنگ عامه است، یکی از زمینههای پژوهش مردمشناختی است. این کتاب در سه بخش به آیینها و جشنهای کهن در ایران امروز بر اساس پژوهش مردمشناختی پرداخته است. در بخش اول از جشنها و آیینهای کهنی سخن رفته که گذشت روزگاران و دگرگونیهای سیاسی و اجتماعی سدهها آنها را به فراموشی نسپرده و در همه قشرها و گروهها و با سازگاری با دگرگونیهای فنی و صنعتی امروز برگزار میشود که عبارتند از: نوروز، مهرگان و یلدا. در بخش دوم به جشنهایی پرداخته شده که در برخی از شهرهای ایران هنوز هم برگزار میشود که عبارتند از: جشن تیرگان و جشن سده. گفتارهای بخش سوم شرح و گزارش سه آیین از سه کیش و مذهب زردشتی، ارمنی و شیعه است. آیینهایی کهن که در پیوند با ویژگیهای جغرافیایی، تاریخی و مذهبی در سه جای کوهستانی شهرهای یزد، ماکو و کاشان برگزار میگردد.
یکی از توصیفها و تعریفهای ادبیات که درخور جستارهای این مجموعه است، «آیینه تمامنمای رویدادها، آیینها، رفتارها، تلاشها، اندیشهها و .... جامعه» است که زبان حال و شناسنامه یک ملت میباشد و میتوان جامعه را با بررسی محتوا و موضوع ادبیات آن شناخت؛ رویدادها و رفتارهای اجتماعی را دانست و سیر تحولی پدیدههای اجتماعی را ردیابی کرد. این کتاب که مجموعهای از جستارها را دربر میگیرد، شامل سه بخش و به ترتیب برگرفته از کتابهای نثر، کتابهای شعر و سندها است که این زمینهها را دربر میگیرد: الف) از کتابهای نثر: پژوهشی مردمشناختی در منظومه درخت آسوریگ، درآمد و هزینه سیستان به روایت تاریخ سیستان، رفتارها و کردارهای اجتماعی در ارداویرافنامه، زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در هندوستان به روایت ابن بطوطه؛ ب) کتابهای شعر: بازتاب قشربندی اجتماعی در دیوان حافظ، ساختار فرهنگی و اجتماعی ازدواجهای شاهنامه، زنسالاری در ازدواجهای شاهنامه، دو شاعر: یک مضمون و دو زمان، در خانه رعیت از زبان شاهنامه؛ ج) اسناد: ارزش اجتماعی و فرهنگی نامههای خصوصی، پیشهوری بازار کرمان (به روایت وقفنامه گنجعلیخان)، تحلیل یک وقفنامه ـ وقفی بر خمسه مسترقه و تحلیل یک قباله سنتی.