این کتاب در سه بخش دربرگیرنده صرف و نحو است که در بخش اول از صرف و در بخش دوم از نحو سخن گفته شده است. صرف و نحو (این دو شاخه اصلی در دستور هر زبان) با یکدیگر پیوندی ناگسستنی دارند. شکلگیری کلمات (موضوع علم صرف) به دلیل آمادهکردن مصالح زبانی برای پیوستن به یکدیگر (موضوع علم نحو) صورت میگیرد. بحث صرف عیناً شبیه کارگاهی است که در آنجا مصالح ساختمانی به اشکال مختلف و مناسب درمیآیند تا در کارگاه بعدی این مصالح به یکدیگر پیوند بخورند. در نخستین بخش این اثر که مخصوص بررسی صرف زبان فارسی است آورده شده و در بخش دوم از کلیات علم نحو، موضوع علم نحو، نحو ترکیبها و بالاخره نحو جملات ساده فارسی صحبت شده است. بخش سوم نیز به بررسی نحو جملات مرکب فارسی که بحثی کاملا جدید است، اختصاص دارد.
کتاب قرائت فارسی و دستور زبان برای سال دوم دبیرستانها، طبق برنامه جدید وزارت فرهنگ و تصویب شورای عالی کتب درسی و تالیف سعید نفیسی، محمدعلی روحانی، محمد نصرالله، دکتر مهدی محقق است که در سال 1338 منتشر شده است.
موضوع کتاب بدایه العربیه دوره صرف و نحو زبان عربی برای سال اول دبیرستانهاست که مطابق برنامه جدید وزارت فرهنگ در سال 1334 توسط محمدتقی کمال تالیف شده است
در این کتاب در دو بخش ابتدا به زندگی و افکار میرزا فتحعلی آخوندوف نگاهی انداخته شده و سپس زندگی و اشعار و افکار میرزا علی اکبر صابر بررسی شده است. میرزا فتحعلی آخوندوف به عنوان یک نفر ادیب و فیلسوف از استعدادی همهجانبه برخوردار بود. تمام آثار قلمی او سرشار از روح انساندوستی بود. او در فعالیت همهجانبه خود هرگز در چارچوب زندگی وطن خود محدود نمیماند. تردیدی در این نیست که او فعالیت ادبی را با شاعری آغاز نموده و قبل از آنکه «منظومه شرق» خود را به مناسبت مرگ پوشکین در 1837 منتشر کند، چند اثر منطوم از او وجود داشت. میرزا علی اکبر صابر به عنوان یک منتقد اجتماعی و طنزنویس زبردست و نوآور بین شاعران ایرانی موقعیت خاصی را احراز میکند. او با اشعاری انتقادی، امید و خوشبینی فلسفی را به مردم تلقیین کرد و شالوده مکتبی ادبی را پی ریخت و آغازگر شعر جدید مردمی شد.