کتابخانه مجازی ادبیات

محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

به منظور گردآوری بررسیهای محققین ادب پژوهش ایرانشناس و اساتید تاریخ و فرهنگ هند و اروپایی درباره تاریخ زبان و فرهنگ ایران باستان، ‌میانه و نوین فارسی، مقالات مربوط به علوم زبان آریایی و ایرانی فراهم شد. این مقالات در طی سالهای 1904 – 1895 میلادی توسط دانشمندان ایرانشناس و اساتید فرهنگ و زبان هند و اروپایی به رشته تحریر درآمده و مرجع معتبری به نام «اساس فقه اللغه ایرانی» را تشکیل داد که تنها پاره ای از این مقالات توسط پژوهندگان مورد استناد قرار گرفته. لذا برای ترغیب اساتید و دانش پژوهان به ترجمه این مقالات ارزشمند، عناوین و مطالب کتاب اساس فقه اللغه ایرانی به همراه داده های مفید دیگر در این کتاب آورده شده است. در برگردان فارسی اثر حاضر که به دست دکتر واهه دومانیان انجام شده، مطالبی به منظور رفع ابهام داخل گیومه آورده شده است. در تقسیمات درون بندی متن اصلی تاریخچه واجها نیز اندکی تغییر روی داده، در مواردی هم که تلفظ صحیح نام مولف و محقق مورد شک بوده، تنها به آوردن صورت لاتین اکتفا شده و روش آوانوشت واژه های هر زبان و گویش مطابق روش متداول ویژه همان زبان و گویش در زمان تألیف آن اثر می باشد. مترجم همچنین در پایان کتاب، بخشی به عنوان «فهرستهای ویژه» را تدارک ترتیب داده که پژوهشی ساختواژی – اشتقاقی وی است.