کتابخانه مجازی ادبیات

کسانی که در ادب فارسی از روی صدق و تانی و نه از سر هوی و تمنی، تاملی مستمر و بی وقفه به منظور کشف اصول و موازین حاکم بر ادب و فرهنگ ایران داشته اند، نیک می دانند که از جمله مظاهر توانایی شگفت آور سخن سرایان بزرگ و افسونگر فارسی زبان، آنست که با قدرت استفاده از قانون تجرید و تعمیم ذهن خلاق و آفرینشگر خویش، بخوبی توانسته اند با رویت مناظر در صحنه حیات و اندیشه در کار روزگار و ژرفکاوی در پدیده های گیتی و ترکیب آن ها با یادها و خاطره ها و خوانده ها و شنیده ها و در یک کلام دانسته ها آمیزه ای از عبرت و حکمت پرداخته و با عرضه دستاوردهای تامل و تجربه در قالب سخنان منظوم و منثور خوانندگان آثار خویش را از چشمه سار زلال ذوق سلیم خود سیراب ساخته و قریحه جمال پرست آن ها را نوازش داده، آدمیان را از زادگان طبع جویای کمال خویش برخوردار و کامیاب گردانند...

فرهنگ و تمدن ایران چون خورشیدی تابان پرتو خرد اهورایی خود را در طول هزاره‌های متمادی، از زمانی که دنیا اولین گام‌های خود را در راه زندگی اجتماعی برمی‌داشت و هنوز در تاریکی جهل و بی‌قانونی دست‌وپا می‌زد، سخاوتمندانه بر سراسر جهان گسترانیده است. این کتاب دربردارنده اهمیت و ارزش زبان و ادب فارسی است و شامل این مطالب می‌باشد: ادب و ادبیات، آشنایی با فرهنگ و تمدن ایران، فلسفه ایران باستان و زرتشت، زبان فارسی، فردوسی و شاهنامه، علم و تمدن در ایران باستان، و نقش ایرانیان در بنیان‌گذاری تمدن بزرگ اسلامی.

این کتاب در چهار فصل تدوین شده و نویسنده در بخش اول این رساله از رویدادها و اندیشه‌ها سخن گفته و در بخش دوم، تحلیلی از چگونگی فرایند نوسازی و نتیجه آن که پیدایی تجدد است، ارائه کرده. توجه این نوشته به دورانی است که از جنگ‌های ایران و روس آغاز می‌شود و به سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۹) پایان می‌یابد. آنچه از آن پس در ایران روی داده، آنچنان به ما نزدیک است که هرگونه ارزیابی آن ارزشی علمی نمی‌تواند داشته باشد. اندیشه تجدد از کجا و چه وقت وارد ایران شد و ذهن ایرانیان را به خود مشغول داشت؟ تجدد و نوسازی مترادف‌اند یا متضاد؟ در این کتاب، جامعه‌شناسی برجسته و باسابقه، با بیانی شیوا و جذاب و موشکافانه، به تشریح این مسائل می‌پردازد و رویارویی سنت و تجدد را بازمی‌شکافد.

میان سال‌های 1915 و 1930 جمعی از اندیشه‌مندان و آزادی‌خواهان ایرانی در شهر برلن زیستند و از طریق انتشار چند مجله و روزنامه اندیشه‌ها و موضوعاتی را مطرح کردند که از نظر سیر تاریخ اندیشه معاصر ایران دارای اهمیت بسیاری است. در این کتاب کارنامه این گروه که شامل افرادی چون تقی‌زاده، جمال‌زاده، محمد قزوینی، مشفق کاظمی، کاظم‌زاده ایرانشهر بود، بررسی شده و کم‌وکیف فعالیت‌های آنها که به ناسیونالیسم، تجددخواهی، دمکراسی، آموزش عمومی و اصلاح ساختار قدرت دولت و دین و جامعه معطوف بود، به تحلیل کشیده شده است.