کتابخانه مجازی ادبیات

هشام بن حَکَم متکلم شیعی قرن دوم قمری و از اصحاب امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) بود. روایاتی از امامان شیعه در مدح هشام نقل شده و بسیاری از دانشمندان شیعه او را ستایش کرده‌اند. علاوه بر این برخی از اهل سنت نیز او را به لحاظ علمی ستوده‌اند که وجود و حضور هشام در جلسات علمی یحیی‌ بن خالد برمکی به عنوان رئیس انجمن یا ناظر و داور و دریافت هدیه از جانب هارون الرشید گواه بر آن است.

این کتاب را انجمن فارغ التحصیلان مدرسه آمریکایی برای آگاهی بیشتر علاقمندان به خدمت و زندگی میس جین الیزابت دولیتل در طول اقامت پنجاه ساله اش در ایران منتشر کرده است.

کتاب «اسرار التوحید» همان‌گونه که از نامش پیداست، در اصل به قصد بیان مقامات و احوال عرفانی شیخ ابوسعید نوشته شده، ولی بی‌گمان حاوی اطلاعات بسیار باارزش دیگر در باب تاریخ فکری، اجتماعی و سیاسی ایران است که به هیچ‌وجه نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد. نویسنده این کتاب محمد بن منور از نوادگان شیخ ابوسعید است که نسبش با سه واسطه به شیخ می‌رسد. ارزش ادبی این اثر تا بدان پایه است که خبرگان ادبی کشور، آن را یکی از سه متن برگزیده نثر فارسی دانسته‌اند. مبنای کار در این بازنویسی، چاپ و تصحیح استاد شفیعی کدکنی است. در اینجا اصل بر بازنویسی و ساده‌سازی متن بوده و دیگر دغدغه حفظ اصالت متن و ... در میان نبوده است.

کتاب حاضر شامل دو کتاب اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید و رساله حورائیه است. محمد به منور از نوادگان شیخ ابوسعید (440 – 375 ق) یک صد و سی سال پس از وفات شیخ این کتاب را در حالات و کرامات شیخ در سه باب نوشته و ابیات پراکنده ای را که بر زبان شیخ رفته، گرد آوردی کرده است. نثر این کتاب مرسل است. این کتاب علاوه بر زندگی نامه شیخ بوسعید و ذکر دیگر عرفا، ارزش تاریخی و اجتماعی خاصی دارد. بیان نویسنده بی بدیل است. رساله حورائیه را عبیدالله بن المحمود الشاشی (895 – 806 ق) معروف به خواجه احرار در شرح و توضیح رباعی شیخ ابوسعید با مطلع «حوراء به نظاره نگارم صف زد» نوشته است. این رساله شامل پنج صفحه از کتاب حاضر است. در پایان کتاب نیز فهرست اعلام، اماکن ترتیب داده شده است. کتاب حاضر را والنتین ژوکوفسکی مدرس زبان فارسی در پطرزبورگ تصحیح کرده و در سال 1899 میلادی به طبع رسید..