روزی موبدی زرتشتی به جوانی کیکاووس نام، دفتری به خط و زبان پهلوی نشان میدهد و میگوید که درا ین دفتر نهتنها شرحی از اوستا و گزارش آن، بلکه داستان زادن و بالیدن زرتشت و آنچه بر سر وی رفته است نیز آمده است. کیکاووس این قصه را میسراید که این دفتر دربرگیرنده بخشی از آن سروده است. دانسته نیست که این دفتر با عنوان «مولود زرتشت» در چه زمان و سالی سروده شده است؛ ولی احتمالا کیکاووس این منظومه را پیش از سال 647 یزدگردی سروده است.
"گاتها " سرودههای زرتشت نخستین منظومه ایرانی است که از روزگار کهن به جا مانده و در عین حال، کهنترین و مقدسترین قسمت اوستاست .اغلب بخشهای "گاتها "موزون و آهنگین است .این سرودهها که در "یسنا "جای داده شده، سروده زرتشت و پیروان اوست" .گاتها "در اصل شامل 17هایتی (فصل)، 238قطعه و 896بیت و 5560کلمه است .در کتاب "یادداشتهای گاتها"، پورداوود سرود "اهنود"، "اشتود"، "سپنتمد"، "وهوخشتر "و "وهیشتوایشت "را همراه با ترجمه و تفسیر آنها آورده است .کتاب حاوی دو هزار و پانصد و هشتاد و شش یادداشت است .مترجم کوشیده تا برای هر واژه اوستایی واژهای برگزیند که از همان ریشه باشد .ضمن آن که برای هر واژه اوستایی، ترجمه، توضیح و آوانگاری مربوط به آن واژه نیز آمده است .
در «فرهنگ پهلوی» واژههای آرامی که ازوارش یا هزوارش خوانده میشود، به واژههای ایرانی یا پارسی میانک گردانیده شده است. این واژهها دستهبندی شده و در هر باب یک رشته واژه که با هم پیوستگی دارد، یاد گردیده است؛ در یکم: نامهای خدا و مینویان؛ در دوم: گیتی و آنچه از آن است چون خاک و شهر و خانه؛ در سوم: در آب و رود و زره و جوی و جز اینها؛ در چهارم: در دانهها و میوهها؛ در پنجم: در خورشها و آشامها. نام نویسنده این فرهنگ به دست نیامده است؛ اما بیگمان فرهنگی است از روزگار ساسانیان.