کتابخانه مجازی ادبیات

برای ایرانیان از روزنه چشم بیگانگان به جهان نگریستن ره رستگاری نیست و از دیدگاه آنان به ایران نگریستن مایه شرمساری است!» و بر پایه‌ی همین باور، همه‌ی یافته‌ها و گفته‌های غربیان درباره‌ی تاریخ این سرزمین اهورایی را به کناری می‌گذارد و خود می‌کوشد بر پایه‌ی «گفتارهای ایرانی» و در بالای همه شاهنامه و اوستا به ردیابی زمان‌های تاریک این تاریخ بپردازد. این گونه است که در پیش‌گفتار چاپ سوم با سربلندی می‌نویسد: «خوشبختانه در این زمان بیست و شش ساله بسا از تیرگیهی سرگذشت نیکان ما که با آشوب و ویرانی و سوختار و کشتار دیگران پدید آمده بود، روشن شد، از آنمیان، پیدا شدن ۵۴ کوزه آب کردن مس ششهزار ساله در اریسمان کاشان که تاریخ درست آغاز هنگام فریدون را براست داشت، و روشن کرد… و نیز پیدا شدن یک گلنوشته در هلیل رود بلوچستان که پانسد سال پیشتر از کهنترین نوشته‌های نگاره‌ای سومر پدیدار شده بود و پدیدائی نوشتن و دبیری را در ایران نشان داد… و پیدا شدن «کوس» پایتخت آریائیان پس از ستم بابلیان نزدیک شهر آمل… این گونه است که جنیدی می‌کوشد بر پایه‌ی گفتارهای کهن ایرانی و از میان نمادهای گوناگون نکته‌های روشنگر تاریخی را بیابد و با یاری‌گرفتن از یافته‌های زمین‌شناسی و باستان‌شناسی «تاریخ مدون» آریاییان را دریابد و بازنماید و چه بسا در این راه دشوار و پرسنگلاخ کام‌یابی‌هایی هم داشته است. نویسنده، پژوهش خود را با چگونگی آفرینش آغاز می‌کند و بررسی‌هایش را تا زمان مرگ فریدون و «جدائی کامل کشورهای آریائی» دنبال می‌کند. پس از جستارهای آغازین درباره‌ی آفرینش و بشر نخستین و پیدایی پادشاهی از دوره‌ی فرواک (سخن‌گویی بشر) یاد می‌کند؛ سپس به بازیابی نماد اژدها می‌پردازد و آن را برابر با آتش‌فشان بر می‌شمرد. در دوره‌ی هوشنگ خانه‌سازی، پیدایی آتش و قانون بررسیده می‌شود. در بخش دیگری از کتاب نویسنده تاریخ پیدایی سلاح و رام‌کردن اسب و دیوان و نویسندگی و خط و پیدایش دین را تا دوره‌ی تهمورس می‌رساند. یافته‌های تمدنی و پیش‌رفت‌های فرهنگی آریاییان هم‌چون سرشتن گل و سفال‌سازی و خانه‌سازی و پیدایی فلز و فلزکاری و دوره‌ی مادرسالاری و… تا دوره‌ی فریدون ردیابی می‌شود و سرانجام جدایی کشورهای آریایی در زمان فریدون به انجام می‌رسد. این پژوهش می‌تواند – و باید – بنیادگذار شاخه‌ای نوین باشد از دانش شاهنامه‌پژوهی و ایران‌شناسی تا از این راه زوایای گنگ و تاریک تاریخ ایران روشن شود.

آنچه در این جزوه آمده است نظری است به ادبیات قبل از اسلام ترکها، شناخت اوزان و رسالت تاریخی آنها، شناخت قاضی برهان الدین، و سخنی پیرامون فولکلور و بایاتیلار.

این کتاب مشتمل بر پانزده مقاله درباره اسطوره در ادبیات و فرهنگ ایرانی است. مقاله نخست با اشاره به نمونه‌هایی از اساطیر، شرح و توضیحی از اسطوره را در بر دارد. دیگر مقالات این کتاب عبارتند از: ’نیکی‌های ماه، ’تحلیلی بر اسطوره باران کرداری، درباره پیوند اسطوره و زبان، درباره جایگاه زن و زبان پهلوی، خسرو و شیرین در دو روایت، حادثه در عشق رودابه و زال، اسطوره نوآیین کیخسرو، رستم داستان، نشان‌های زن سروری، کرم هفتواد و اژدهای جیرفت، گرمابه باستانی ایرانی، آلایش رنگ، پنداشته ناپاکی و تطهیر در کتاب شایست ناشایست و نو بارانی.

در بخش نخست این کتاب به خاستگاه دیانت زرتشت و آموزش‌های پیامبر ایرانی پرداخته شده است. آنگاه در بخش دوم، تحولاتی بررسی شده که آیین زرتشتی تا آمدن اسلام به ایران از سر گذرانیده است. در دو بخش سوم و چهارم، به اجمال به جامعه و فرهنگ زرتشتی پس از ساسانیان تا دوران معاصر نظری افکنده شده و در بخش‌های پایانی کتاب، وضع کنونی و باورها و آیین‌های زنده و معاصر مطمح نظر قرار گرفته است. در این بررسی کوتاه و اجمالی، به‌ویژه جامع و کلی بودن آگاهی‌های مندرج در کتاب و دقت و صحت آن موردنظر است.