کتابخانه مجازی ادبیات

قریب به 15 سال پیش، ویژگی های "کبیسه خماسی" نظر نگارنده را به خود جلب کرد، چون فاصله کبیسه خماسی نسبت به کبیسه ماقبل آن، به طور غیرمتعارف، پنج سال می باشد و این اختلاف زمانی موجب انطباق دائمی سال جلالی با سال شمسی حقیقی می گردد ولی تا آن تاریخ قاعده علمی دقیقی برای بیان توالی کبیسه های خماسی بیان نشده بود و عادی یا کبیسه بودن هر سال از روی نتایج رصد همان سال مشخص می شد. به منظور متمایز ساختن سال های کبیسه خماسی از کبیسه عادی، در راقم سطور این تمایل پدید آمد که تا جدول مطردی جست و جو کند و تشخیص سال های کبیسه خماسی را بر پایه های مطمئنی استوار سازد. معهذا تلاش های اولیه ای که در این راه صرف گردید عقیم و بی ثمر ماند تا بلاخره پس از چند سال فترت کوشش جدیدی آغاز شد و چگونگی توالی کبیسه های خماسی در مرحله یکم و مبداء تاریخ جلالی در مرحله دوم روشن گردید. چند سال پیش از آن که حساب توالی کبیسه های خماسی به دست آید از سال های زندگی زرتشت رفع ابهام به عمل آمد و تاریخ بعثت زرتشت در سال 918 ق.م مشخص گردید در حالی که در مآخذ انتشار یافته، دوران ظهور زرتشت از 6000 تا 570 سال پیش از میلاد نوشته شده است...

در این کتاب، شیوه استخراج و تطبیق شش تقویم مهم (اسکندری، میلادی ژولین، هجری خورشیدی، و دو تقویم جلالی و خانی مربوط به آن هجری قمری، یزدگردی و میلادی گریگوری) فراهم آمده است" .دقیق‌ترین شیوه استخراج و تطبیق تقویم‌ها، روش روزشمار است که در این روش خرده حساب‌ها، تحلیل می‌رود، و صحت محاسبات آن به کمال است .در زیج ملک، قواعد استخراج و تطبیق تقویم‌ها به روش روزشمار توضیح داده شده است ."علاوه بر آن شش تقویم مهم و اصلی، هشت تقویم محلی و قومی ایرانی (مازندرانی، طبری، دیلمی، کومشی، صبی، کردی، پشتکوهی، کوهدشتی، و دریایی نیز تبیین و توضیح داده شده است .

زبان تبری مازندرانی از جمله زبان‌های کهن ایرانی بوده است. بر اساس مدارک و اسناد موجود برخی از دانشوران و سرایندگان اهل تبرستان آثار خود را به زبان تبری می‌نوشتند. این روش تا سده ششم هجری و اندکی پس از آن ادامه داشت. در این کتاب درباره این زبان بررسی‌هایی انجام شده و واج‌ها و واکه‌های موجود در این زبان تبیین شده است. همچنین پاره‌ای از مفاهیم دستور زبان تبری نیز در این کتاب بیان شده است. همچنین در بخش پایانی کتاب درباره رضا خراتی از شاعران مشهور تبری‌زبان مازندران مطالبی گفته شده و اشعاری از او آورده شده و در نهایت واژه‌نامه اشعار وی گردآوری و ترجمه شده است.