در سال 1833 با گذشت ده سال از تأسیس میسیون بازل در شوشی، یکی از شهرهای روسیه واقع در نزدیکی مرز ایران، مبلغان بازلی به ایران آمدند تا بر اساس برداشت خود از مسیحیت به تبلیغ بپردازند. این کتاب به بررسی این نکته میپردازد که میسیون تحت چه شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی توانسته است در کشوری به فعالیت بپردازد که اسلام در آن نیرویی حاکم و خودآگاه است. از جمله مسائلی که در این کتاب به طور مشروح و براساس سفرنامههای بیشمار مورد پژوهش قرار گرفته، موقعیت ایران در اوایل قرن نوزدهم و بهویژه نفوذ قدرتهای استعماری است و بهویژه نحوه برخورد میسیونرها را با دنیایی که برای آنها بیگانه بوده است، نشان میدهد.
در این مجموعه سیزده مقاله درباره جنبههای مختلف تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، رجال شناسی و ادبی منطقه و مردم((لرستان)) با این عناوین گردآمده است : ((لرستان در دایرهالمعارف اسلام/ مینو رسکی زروان لرستانی))، ((سید جعفر کشفی/ مجتبی مقدسی))، ((یک روز از زندگانی گونگادین/ عبدالکریم جربزهدار))، ((بازگیرها/ علیداد برزویی))، ((پیشنهاد انضمام حکومت ولایات ثلاث به ایالت بروجرد و لرستان/ غلامرضا عزیزی))، ((چهار سند تاریخی درباره دالوندها/ حمیدرضا دالوند))، ((کارگزاران لرستان/ سید فرید قاسمی))، ((وجه تسمیه تاریخی بدرآباد/ سعادت خودگو))، ((نمایش در خرمآباد/ هرمز زندی))، ((قدم خیر/ توکل حیدرزاده خرمآبادی))، ((یک ترانه لری/ شیرین وطندوست))، ((سالنامه دانشسرای مقدماتی پسران بروجرد/ سید فرید قاسمی)) و ((یادگارهای ماندگار/ عبدالله آفاق)) .
در جلد اول این مجموعه زنان نامآور ایرانی، از عهد باستان تا دوره انقراض ساسانیان معرفی شدهاند. برخی از این زنان عبارتاند از: ماندانا، سپاکو، آریان، اسپارترا، آتوسا، مروئه، رخسان، اباکیش، فدیمه، پارمیس، آمی تیس، ساندوسه، مانیا، رکسانه، ایندوک، برسین، آپامه، رینا، رودگون، رام بهشت، انوشه دخت، آذر ناهید، نرسی دختک، پوران و آزرمیدخت. گفتنی است در کتاب، فراوان به روایات هرودت، دیاکونوف، کتزیاس، و گزنفون استناد میشود. پایان کتاب شامل "گاه شناسی " است که در آن محدوده تقریبی تاریخ حیات هر یک از شخصیتهای تاریخی متن، تعیین شده است.