ارمنیان از کهنترین روزگاران یا بهتر بگویم از سپیده دم تاریخ ایران یعنی پس از مهاجرت آریاها به نجد ایران با ایران پیوندها و روابط گوناگون داشته اند. در زمان پارتیان این پیوندها افزون و استوارتر گشت. شاهزادگان اشکانی بر اورنگ ارمنستان می نشستند: و زبان فارسی میانه یا پهلوی اشکانی در ارمنی کهن تاثیری شگرف یافت. آنچنانکه هنوز هم آثار آن در زبان ارمنی جدید مشاهده می شود. تاریخ دو ملت ایرانی و ارمنی باهم گره خورده است. در پیکارهای هشتصد ساله ایران و روم که زمینه اقتصادی داشت و بر سر جاده های ابریشم و ادویه در گرفت، ارمنستان اهمیتی فراوان یافت. ازاین رو سرزمین پیوسته پهنه کارزار و کشمکش گردید. بعد از حوادثی چند نفوذ فرهنگ ایران در ارمنستان ادامه یافت. استقلال ارمنستان در قرن چهاردهم میلادی برابر با سده نهم هجری پایان یافت، ولی روابط ایرانیان با ایشان قطع نگردید. شاه عباس اول ارمنیان را به ایران آورد و در جلفای جدید جای داد و این گروه که مردمی کاری و کاردان بودند در ایران در بسیاری از امور موثر واقع گشتند.
در این مجموعه سیزده مقاله درباره جنبههای مختلف تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، رجال شناسی و ادبی منطقه و مردم((لرستان)) با این عناوین گردآمده است : ((لرستان در دایرهالمعارف اسلام/ مینو رسکی زروان لرستانی))، ((سید جعفر کشفی/ مجتبی مقدسی))، ((یک روز از زندگانی گونگادین/ عبدالکریم جربزهدار))، ((بازگیرها/ علیداد برزویی))، ((پیشنهاد انضمام حکومت ولایات ثلاث به ایالت بروجرد و لرستان/ غلامرضا عزیزی))، ((چهار سند تاریخی درباره دالوندها/ حمیدرضا دالوند))، ((کارگزاران لرستان/ سید فرید قاسمی))، ((وجه تسمیه تاریخی بدرآباد/ سعادت خودگو))، ((نمایش در خرمآباد/ هرمز زندی))، ((قدم خیر/ توکل حیدرزاده خرمآبادی))، ((یک ترانه لری/ شیرین وطندوست))، ((سالنامه دانشسرای مقدماتی پسران بروجرد/ سید فرید قاسمی)) و ((یادگارهای ماندگار/ عبدالله آفاق)) .
در جلد اول این مجموعه زنان نامآور ایرانی، از عهد باستان تا دوره انقراض ساسانیان معرفی شدهاند. برخی از این زنان عبارتاند از: ماندانا، سپاکو، آریان، اسپارترا، آتوسا، مروئه، رخسان، اباکیش، فدیمه، پارمیس، آمی تیس، ساندوسه، مانیا، رکسانه، ایندوک، برسین، آپامه، رینا، رودگون، رام بهشت، انوشه دخت، آذر ناهید، نرسی دختک، پوران و آزرمیدخت. گفتنی است در کتاب، فراوان به روایات هرودت، دیاکونوف، کتزیاس، و گزنفون استناد میشود. پایان کتاب شامل "گاه شناسی " است که در آن محدوده تقریبی تاریخ حیات هر یک از شخصیتهای تاریخی متن، تعیین شده است.