کتابخانه مجازی ادبیات

محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

ایران و استعمار، عنوان مجموعه ای است که تلاش دارد بخشی از برخوردهای استعماری قدرت های بزرگ را در برابر ایران به تصویر بکشد. تردیدی نیست که ایران از اوایل قرن 19 میلادی به صورتی مشخص در منظر نظر استعمارگران اروپایی قرار گرفت. آنچه که بر روند این نگرش تاثیر بسزایی نهاد، موقعیت خاص ژئواستراتژیک و ذخایر نهفته موجود در این جغرافیای سیاسی بود. ورود استعمار به ایران با همه وجوه و ابعاد صورت پذیرفت و استیلای آن علیرغم مخالفت ها و واکنش های جامعه سنتی ایران طی دو قرن اخیر عملی گردید. برخلاف باوری که معتقد به نقش اروپا در تغییر ساختار سیاسی – اجتماعی ایران است و از این موضع می کوشد نگاه استعماری اروپاییان را توجیه کند، باید گفت که حضور اروپاییان در ایران صرفنظر از جنبه های سازنده و تاثیرگذار، تبعات جبران ناپذیری را هم برجای نهاد. اسناد منتشره در این اثر بیان نمونه هایی چند از خسرانی است که باید آن را ناشی از همین حضور دانست. مسئله اخذ امتیاز و فقدان پایبندی صاحبان امتیاز به مفاد آن موضوعی است که صحت آن از بررسی اسناد و مدارک کتاب حاضر به ویژه در خصوص هیئت فرانسوی کاوش های باستانی نمود می یابد. این دفتر جلد دوم از این مجموعه است با عنوان (هیئت فرانسوی 1354-1341ق/1935-1923م).

ایران و استعمار، عنوان مجموعه ای است که تلاش دارد بخشی از برخوردهای استعماری قدرت های بزرگ را در برابر ایران به تصویر بکشد. تردیدی نیست که ایران از اوایل قرن 19 میلادی به صورتی مشخص در منظر نظر استعمارگران اروپایی قرار گرفت. آنچه که بر روند این نگرش تاثیر بسزایی نهاد، موقعیت خاص ژئواستراتژیک و ذخایر نهفته موجود در این جغرافیای سیاسی بود. ورود استعمار به ایران با همه وجوه و ابعاد صورت پذیرفت و استیلای آن علیرغم مخالفت ها و واکنش های جامعه سنتی ایران طی دو قرن اخیر عملی گردید. برخلاف باوری که معتقد به نقش اروپا در تغییر ساختار سیاسی – اجتماعی ایران است و از این موضع می کوشد نگاه استعماری اروپاییان را توجیه کند، باید گفت که حضور اروپاییان در ایران صرفنظر از جنبه های سازنده و تاثیرگذار، تبعات جبران ناپذیری را هم برجای نهاد. اسناد منتشره در این اثر بیان نمونه هایی چند از خسرانی است که باید آن را ناشی از همین حضور دانست. مسئله اخذ امتیاز و فقدان پایبندی صاحبان امتیاز به مفاد آن موضوعی است که صحت آن از بررسی اسناد و مدارک کتاب حاضر به ویژه در خصوص هیئت فرانسوی کاوش های باستانی نمود می یابد. این دفتر جلد اول از این مجموعه است با عنوان (هیئت فرانسوی 1329-1315ق/1911-1897م).