کتابخانه مجازی ادبیات

اسپاروی به تصور اینکه یکی از شاگردان مستعدش ممکن است روزی به مقام های عالی سیاسی در ایران دست باید از همان ابتدا به پرورش استعداد او در راستای منافع کشور خود می‌پردازد و سعی می‌کند به او بقبولاند که خیر و صلاح جهان به خیر و سعادت نژاد آنگلو ساکسن بستگی دارد. مؤلف از رسم “مداخل” در ایران، این عرف ناشایست عصر بی خبری به وضوح و اجمال سخن می‌گوید و زنجیره آن را از شاه تا رعیت بازگو می‌کند و وضع فروش مشاغل مهم دولتی را یکی از عوامل خرابی ملک و ملت می‌شمارد. اسپاروی از مشهوراتی که دیگر سیاحان شرح داده‌اند، دوری گزیده و آنچه بیان نموده تا حد زیاد بدیع و تازه است. او تنها به شرح وقایع بسنده نمی‌کند بلکه با ایجاز پر معنی به تحلیل رویدادها می‌پردازد و برخلاف بعضی از سیاحان به تحسین شیوه زندگی و مشی زن ایرانی می‌پردازد و او را محور زندگی خانواده می‌داند که تنها امید و آرزوی خود را در خوشبختی خانواده‌اش جستجو می‌کند. نقش چادر را در زندگی اجتماعی زن ایرانی واجد اهمیت بسیار دانسته و آن را ته بند اسارت، بلکه نشان آزادی و مجوزی برای ورود او و شرکت او در فعالیتهای اجتماعی می‌شمارد و به ذکر مثالهای چندی از شرکت زنان در اعتراض های اجتماعی می‌پردازد و از این طریق به تحسین زیبایی طبیعی فوق العاده زن ایرانی می‌نشیند.

کتاب مأموریت ادبی از خوانسار تا شیراز در اصل سفرنامه ای در زمینه دومین کنگره دبیران زبان و ادبیات فارسی کشور است که به مدت یک هفته در مرداد ماه سال 1347 و در شهر شیراز منعقد گردید. این سفرنامه که به قلم دکتر محمد حسین تسبیحی به نگارش درآمده، نخستین بار به مدت یک سال در روزنامه فردا و به صورت گفتارهایی مسلسل به چاپ رسید و در حقیقت این کتاب چاپ دوم مأموریت ادبی است. تسبیحی در سال 1347 از ریاست وقت ادارا آموزش و پرورش خوانسار جناب آقای حاج فضل الله ملکی مأموریت پیدا کرد که در این کنگره شرکت بنماید. ایشان که پس از یک سفر به تهران و گلپایگان موافقت ضمنی خود را اعلام نموده بود، سرانجام عازم این شهر گردید. ایشان در طی مسیر در شهرهایی چون شهرضا توقف نموده و توصیفات ادبی خوبی از این شهر ارائه کرده است. سپس به هر نقطه یا شهری نیز که می رسیده به توصیف آنجا پرداخته تا به شیراز رسید. وی نه تنها توصیف جامعی از چگونگی برگزاری کنگره و حتی سخنرانی های آن پرداخته، بلکه توصیفات زیبا و ادبی واری نیز از آثار مهم تاریخی و مذهبی این شهر چون آرامگاه حافظ و سعدی، شاهچراغ (ع)، تخت جمشید و ... ارائه کرده است. بدین سبب تهیه این کتاب و خواندن آن برای حتی شده پاره ای ساعت خالی از لطف نیست.

فضل‌الله بن جمال‌الدین روزبهان محمد خنجی اصفهانی (850-927 قمری) فقيه اهل تسنن، متكلم و مورخ معروف به خواجه ملا، قاضی و پاشا بود که پس از کسب علم در محضر بزرگان به تدریس علوم مختلف مشغول گردید. وی سلوک الملوک را برای ارشاد عبيدالله خان ازبك در اقامه دولتی اسلامى و تطبيق حكومت با موازين شرعى تالیف نمود. روزبهان در سلوک الملوک، اساس و قواعد و نظامات مقرر حكومت اسلامی را ارائه مى کند که مباحث حقوق عمومى و ادارى اسلام به اضافه مباحث حقوق مدنى و جزائى اسلامی را در بردارد. همچنین حقوق سياسى اسلام و نهاد حكومت و بافت دولت در اسلام مورد توجه قرار گرفته است. کتاب حاضر مشتمل بر دیباچه و پانزده باب است که به همت محمد نظام الدین و محمد غوث در هند تصحیح و در سال 1966 روانه بازار گشت.

فضل الله بن روزبهان خنجی (850 تا 860 – 927 قمری ) فرزند یکی از عالمان و رجال دولتی ایران بود و در سال ۹۱۰ هجری قمری به هرات مهاجرت کرد. در منطقه ماوراء النهر علاوه بر تالیف آثار، در جنگ شرکت داشت و پادشاهان ازبک را علیه صفویه تحریک می‌کرد. عصر فضل الله یکی از مهمترین ادوار تاریخی ایران است که در این زمان حکومتهای آق قویونلو در ایران و ازبکان و عثمانیان در شرق و غرب این سرزمین حکومت می کردند. خنجی در تالیف مهمان نامه بخارا بخشی از وقایع تاریخی دوران حکومت محمد شیبانی را محور سخن قرار داده است. شیبک خان ازبک معروف به محمد شیبانی بنیان گذار خاندان پادشاهی شیبانیان بود که امرای تیموری ماوراء النهر را از میان برداشتند. این کتاب مشتمل بر 54 مبحث است که از 38 مبحث تاریخی، 13 مبحث فقهی و کلامی و 2 مبحث در شرح احوالات مولف و یک مبحث شامل خطبه و مقدمه تشکیل شده است. کتاب پیش رو به اهتمام منوچهر ستوده در سال 1355 توسط بنگاه ترجمه و نشر کتاب به چاپ دوم رسید.