این کتاب نتیجۀ سه فصل کاوش پروفسور دیوید استروناخ و همکارانش در پاسارگاد بوده و یکی از بهترین منابع موجود برای شناخت «هنر عتیق» هخامنشی و مقایسۀ آن با دوران قبل و همچنین با «هنر کلاسیک» زمان داریوش به بعد به شمار میرود. شهر پاسارگاد شاید تنها نمونۀ شهر کاملی باشد که در صورت ادامۀ پژوهشهای باستانشناسی و در مرحلۀ اول صیانت از آن، بتوان در مرحلههای بعدی ضمن مرمت و ثبت و ضبط مدارک و غور در خصیصههای ماندههای آن، پایه و اصول طراحی معماری و برنامهریزی شهری و همچنین مبانی شهرسازی ایرانی را در درازمدت استخراج و معرفی کرد، نیز بر حسب مورد طرحی برای قابل مراجعهکردن فضای آرام و موقر آن با قید احتیاط تدارک دید. مطالب کتاب حاضر فراتر از دستاوردهای استروناخ از کاوش و پژوهشهای باستانشناسی پاسارگاد در سال های 1961-1963 است، در حقیقت نامبرده کارنامهای از کلیۀ فعالیتهای باستانشناسی فراهم آورده که از سال 1905 آغاز شده بود. این کتاب پانزده سال پس از انجام آخرین کاوشهای باستانشناسی پاسارگاد در سال 1978 به چاپ رسیده است. محتوا و فضای کتاب آکنده است از مدارک و استناد فرهنگی، هنری، معماری و شهرسازی مردم بومی این سرزمین که زمینههای معرفی هویت تاریخی هر یک از آنها نیز در خلال این فرصت پانزدهساله به نحوی شایسته فراهم آمده است.
در این مجموعه سیزده مقاله درباره جنبههای مختلف تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، رجال شناسی و ادبی منطقه و مردم((لرستان)) با این عناوین گردآمده است : ((لرستان در دایرهالمعارف اسلام/ مینو رسکی زروان لرستانی))، ((سید جعفر کشفی/ مجتبی مقدسی))، ((یک روز از زندگانی گونگادین/ عبدالکریم جربزهدار))، ((بازگیرها/ علیداد برزویی))، ((پیشنهاد انضمام حکومت ولایات ثلاث به ایالت بروجرد و لرستان/ غلامرضا عزیزی))، ((چهار سند تاریخی درباره دالوندها/ حمیدرضا دالوند))، ((کارگزاران لرستان/ سید فرید قاسمی))، ((وجه تسمیه تاریخی بدرآباد/ سعادت خودگو))، ((نمایش در خرمآباد/ هرمز زندی))، ((قدم خیر/ توکل حیدرزاده خرمآبادی))، ((یک ترانه لری/ شیرین وطندوست))، ((سالنامه دانشسرای مقدماتی پسران بروجرد/ سید فرید قاسمی)) و ((یادگارهای ماندگار/ عبدالله آفاق)) .
در جلد اول این مجموعه زنان نامآور ایرانی، از عهد باستان تا دوره انقراض ساسانیان معرفی شدهاند. برخی از این زنان عبارتاند از: ماندانا، سپاکو، آریان، اسپارترا، آتوسا، مروئه، رخسان، اباکیش، فدیمه، پارمیس، آمی تیس، ساندوسه، مانیا، رکسانه، ایندوک، برسین، آپامه، رینا، رودگون، رام بهشت، انوشه دخت، آذر ناهید، نرسی دختک، پوران و آزرمیدخت. گفتنی است در کتاب، فراوان به روایات هرودت، دیاکونوف، کتزیاس، و گزنفون استناد میشود. پایان کتاب شامل "گاه شناسی " است که در آن محدوده تقریبی تاریخ حیات هر یک از شخصیتهای تاریخی متن، تعیین شده است.