کتابخانه مجازی ادبیات

"اندیشه نوسازی در ایران "طی پنج فصل ویژه دانشجویان رشته‌های علوم اجتماعی فراهم آمده است .نگارنده بر این باور است" :برای بیان چگونگی رشد و توسعه اندیشه نوسازی در ایران، ضرورت طرح و شکل‌گیری و پی‌گیری مراحل گوناگون اندیشه توسعه و اثرگذاری عوامل گوناگون بر آن و تطور محتوای و صوری و تلقی‌های متعدد از آن ضرورت دارد ."برش‌های محوری این کتاب عبارت‌اند از" :چگونه و تحت چه شرایطی جامعه‌شناسی توسعه در ایران شکل گرفته است؟"، "دیدگاه‌های نوسازی در ایران کدام است؟ "و "اندیشه نوسازی در ایران طی چه مراحلی شکل گرفته است؟ "یا آن که "کدام یک از رویکردهای نوسازی با مسائل و مشکلات جامعه ایران مرتبط بوده روند توسعه و یا توسعه نیافتگی را بیشتر و علمی‌تر تبیین می‌نماید ."نگارنده برای پاسخ به این پرسش‌ها، مباحث ذیل را مطرح کرده است :تاریخچه بحث نوسازی در ایران، مراحل رشد و افول نوسازی، دیدگاه‌ها و نظریات مطرح در این زمینه، تجربه توسعه در ایران و جهان، و پارادیم توسعه نیافتگی در ایران .وی در نتیجه‌گیری کتاب خاطر نشان می‌کند : "اندیشه نوسازی با توجه به وارداتی بودن آن و عدم آمادگی ایرانیان در پذیرش آن زمینه بحران زدگی و در نهایت عقب‌ماندگی تا توسعه و تحول را فراهم ساخته است ."وی مرحله اول نوسازی در ایران را به رابطه روشنفکران، سیاست مداران و تجار ایرانی با غرب برای ورود غرب به ایران می‌داند و مرحله دوم را افزون بر عوامل قبلی، عوامل سیاسی، اداری و مرحله سوم و چهارم را که در حکومت پهلوی دوم و جمهوری اسلامی است عرصه‌های جدیدی چون اقتصاد، فرهنگ و سیاست به شمار آورده است .

جمهوری شوروی اوزبکستان مهم‌ترین جمهوری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در آسیای مرکزی، اگرچه همسایه دیوار به دیوار ایران نیست، ولی با ملل ساکن فلات ایران و از جمله کشور ما سوابق تارخی دارد. در عین حال علقه معنوی و پنهانی بین مردم کشور ما و مردم اوزبکستان از قرن‌ها پیش توسط شعرا و بزرگان دو قوم برقرار بوده و رجال علم و ادب ایران در این سرزمین همواره مورد محبت و احترام بوده‌اند. این کتاب دربرگیرنده یادداشت‌های سفر بزرگ علوی به اوزبکستان است که به مناسبت جشن پانصدساله علیشیر نوایی در سال 1327 صورت گرفته است.

کهن‌الگوها صورت‌هاي مشترکي هستند که با سابقه چندين هزار ساله از اجداد بشر، نسل به نسل منتقل شده و در پستوي ضمير ناخودآگاه جاي گرفته‌اند. اين صورت‌ها براي رسيدن به مرز خود آگاهي در نمادهاي گوناگون طبيعي جلوه‌گر مي‌شوند و در آثار هنرمندان نمود پيدا مي‌کنند. در اين تحقيق برخي کهن‌الگوهاي شعر شاملو با توجه به ساختار استفاده شعر و بسامد استفاده از آنها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. گاهي اين کهن‌الگوها در قالب‌ها و نمادهاي محسوس (مانند جنگل، زمين، خورشيد، دريا، و امثال آن) و گاهي با تاثير بر ذهن و زبان شاعر به ظهور رسيده که مهم‌ترين آنها در شعر شاملو آنيما، نقاب، خود، ماندالا، تربيع، اعداد، مام بزرگ، برادر کشي و عشق است. در اين مقاله هر يک از اين کهن‌الگوها با نمادها و قالب‌هاي گوناگون آن به اختصار بررسي و تحليل است.

فسلفه، چه در خاستگاه خود ـ يونان ـ و چه در تمدن اسلامي با معانداني روبه رو بوده است. در يونان، سوفيستها به مخالفت با فسلفه برخاستند و در تمدن اسلامي، فلسفه با عنادورزي پيروان دين اسلام و عرفا و اهل سلوک مواجه بوده است. بر اين اصناف معاند طبقه شاعران را نيز بايد افزود، شاعراني چون سنايي و خاقاني که با تمام نيروي بيان خويش بر فلسفه تاخته‌اند. از سوي ديگر نظام‌هاي سياسي نيز برخي اوقات روي خوش به فلسفه نشان نداده‌اند. در اين پژوهش با اشاره‌اي مختصر به عوامل اين عناد و ستيزه‌گري با فلسفه که تا حدي به منش و رفتار خود فلاسفه، آموزه‌هاي نظاميه‌ها، راحت‌طلبي فکري مخاطبان فلاسفه، کج‌فهمي مسايل فلسفي و نگرش حداکثري نسبت به دين وابسته بود، با مصاديقي از ديوان خاقاني، ديدگاه او درباره اين مقوله تحليل و بررسي شده است.