کتابخانه مجازی ادبیات

موضوع کتاب شیوه نگارش فارسی در مورد دستور زبان، روش صحیح املاء، نامه نویسی و برگزیده آثار نویسندگان بزرگ ایران است که محمد جوادی پور در سال 1368 آن را تالیف و توسط انتشارات بنیاد منتشر شده است

تاریخچه مختصری از به وجود آمدن خط و تحول خط در زبان فارسی و مباحث گوناگونی در زمینه های شیوه‌ٔ نگارش زبان فارسی و بحث در مورد «پیوسته‌نویسی»، «جدانویس» و «بی‌فاصله‌نویسی»؛ بحث و بررسی پیرامونِ مصوبات شورای بازنگری در شیوهٔ نگارش و خط فارسی مباحث عمدهٔ این کتاب را تشکیل می‌دهد.

رؤیا یکی از مهم‌ترین عناصر رمان مدرن است. در درخت انجیر معابد ـ که تنها رمان مدرن احمد محمود است ـ این عنصر نقشی کلیدی دارد. در اوایل این رمان (صص32- 43) علمدار اول اسیر کابوس‌هایی می‌شود که آنها را بیان کرده، علمدار نسل بعد آنها را نقل و علمدار نسل سوم نوشته است. این خواب‌ها و رؤیاها دشوار و پیچیده‌اند و خواننده را به‌چالش می‌کشند. علاوه ‌بر این، در صفحات 280ـ285 رمان رؤیایی از «مرد دیگر» بیان شده و در صفحات 336ـ337 رؤیای «سرمست بختیاری» آمده است که با مضمون کلی رمان (خرافه‌پرستی و باورهای مردم) سازگار می‌نماید. رؤیاهایی که بخش اصلی فصل نخست رمان را شکل می‌دهند، تاکنون چندان مورد مداقّه و تحلیل منتقدان قرار نگرفته است. این مقاله می‌کوشد با تلخیص رؤیا به زبان خود نویسنده و با کمک روش فروید در تفسیر خواب و بر اساس اصل مهم ساخت‌گرایی تکوینی ـ که اجزای رمان بر اساس بافت کلی معنا می‌یابند ـ به تحلیل دقیق این رؤیاها بپردازد.

در طول تاریخ علوم بلاغی فارسی و نگارش کتاب‌های مربوط به این حوزه، برخلاف بسیاری از علوم دیگر، تغییر و تحول چندانی مشاهده نمی‌شود. با این حال، گهگاه در برخی از نوشته‌های بلاغی دیده می‌شود که نویسندگان این کتاب‌ها به‌ نوآوری‌هایی در این زمینه دست یازیده‌اند که همین امر باعث تمایز کار آنان از دیگر همتایان خود و بالطبع افزایش ارزش و اهمیت آن می‌شود. شمس العلمای گرکانی، مؤلف‌ کتاب ابدع البدایع، از این دست نویسندگان است که با دیدی نوآورانه در این حوزه پای‌ نهاده و شماری از صنایع را به علم بدیع افزوده است که از آنها با عنوان مستدرکات‌ خویش یاد می‌کند. در این مقال، به این استدراکات و سابقه و لاحقه آنها نظری افکنده‌ شده است تا سیر ایجاد و تحول احتمالی این صنایع در گذشته و نیز پس از نگارش‌ ابداع البدایع بررسی شود.