سعدی اهل عرفان است و این عرفان عشق است، یعنی امری که در غزلیات او موج میزند و خاستگاه اندیشه و بیان او میشود. او با عشق تمام اسرار وجود را رصد میکند و برایش راه وصول به حقیقت است. سعدی عشق این سری و عشق آن سری را توأمان دارد و به جایگاهی میرسد که این دو به وحدت میرسند. اگرچه برخی مضامین این عشق را زمینی دانستهاند، اما او عارفی است که در سرتاسر غزلهایش به تبیین عشق الهی پرداخته و بر همین اساس است که به نزاع همیشگی میان عقل و عشق با توجهی خاص نگریسته است. در این مقاله کوشیده شده تا ضمن بررسی ویژگیهای عشق الهی در غزلیات سعدی، به عرفانشناختی سعدی در این عرصه پرداخته شود.
وجود فرهنگهای بسامدی و واژهنما برای آثار ادبی، امروزه دیگر نهتنها امری ضروری بلکه از امور ناگزیر در این باب است. بدون اطلاعات دادهشده در این فرهنگها، هرگونه تحقیق حتی در جزئیات کاستی دارد و قابل اطمینان نیست، چه رسد به تحقیقاتی نظیر سبکشناسی یک دوره یا بررسی تاریخ زبان یا نوشتن تاریخ ادبیات مستند و درست. در این فرهنگ همه واژگان موجود در غزلیات سعدی برحسب حروف الفبا فهرست شده است. کلمات اصلی عنوان قرار گرفته است. در اسم و صفت، صورت مفرد کلمه عنوان قرار گرفته و صورتهای دیگر مثل جمع و معنادار صفت تفضیلی یا در اتصال به ضمیر یا یکی از انواع «ی» بعد از صورت ساده کلمه آورده شده است.
در سال 1870 میلادی در لندن دانشمندی توانا که عمر خویش را در راه گسترش زبان و ادبیات فارسی و اردو صرف کرده بود، توانست گلستان سعدی را به فارسی تصحیح و به چاپ برساند و برای آموزش علاقمندان و دوستداران زبان فارسی، فرهنگی از لغات فارسی گلستان را فراهم آورده و به انگلیسی ترجمه و در پایان کتاب درج کند. این دانشمند انگلیسی «جان تامپسون پلاتس» نام دارد. این کتاب دربرگیرنده بخش لغات فارسی گلستان سعدی است.
این کتاب مجموعه خلاصه سخنرانیهای همایش بزرگداشت هشتصدمین سال ولادت مولانا جلالالدین محمد بلخی است که در روزهای 6 و 7 آبان 1386 در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی در تهران برگزار شد. در این همایش حدود صد مولاناپژوه از داخل کشور و همین تعداد مولاناپژوه از سراسر جهان به تبیین موضوعات موردنظر خود پرداخته و در حوزه تخصصی خود سخنرانی کردند. این همایش در هفت گروه تخصصی به این ترتیب برگزار گردید: گروه حکمت و فلسفه، گروه عرفان و دین، گروه مولوی و جهان معاصر، گروه تفاهم بین مذهبی و فرهنگی در اندیشه مولوی، گروه داستانپردازی، گروه زبان و ادبیات.