کتابخانه مجازی ادبیات

منظومه گنجینه الاسرار نوشتۀ عمان سامانی، دربردارندۀ یکی از بهترین و تأثیرگذارترین اشعار مذهبی در وصف امام حسین (ع) و حادثه عاشورا است. این اثر شامل سروده‌های شاعر مشهور عصر ناصرالدین‌شاه، میرزا نورالله بن میرزا عبدالله بن عبدالوهاب چهارمحالی ملقب به تاج‌الشعرا و معروف به عمان سامانی و مجموعه‌ای از مرثیه‌ها و سوگ‌نامه‌ها با درون‌مایه‌ای غمناک از توصیف مظلومیت شهدای حادثه کربلا است. کتاب گنجینه الاسرار به دلیل نوع و شیوه بیانش توانسته به خوبی محتوایی عرفانی را انتقال دهد و مفاهیم بزرگ واقعه کربلا را با روایتی عاشقانه به طور محسوس و ملموس به نمایش بگذارد. عمان سامانی قالب وقوع را برای سرودن و سخن گفتن از واقعه عاشورا برگزیده است. گنجینه عمان که شامل 831 بیت می‌شود را می‌توان یک سفرنامه هم دانست، سفرنامه‌ای که گزارشگرِ حرکت عارفانه و روحانی قافله یاران امام حسین در مسیر شهادت است.

در مقدمه کتاب آمده است:"این بیمقدار علیرضا میرزا حکیم خسروی (خسروانی) دبیر و عضو هیئت مشاوره دوره حاضر انجمن اخوت بنا به دستور، برخود لازم دید ضمن سطوری چند، شمه ای از وضعیت جشن پنجاهمین سال علنی شدن انجمن اخوت را که حاکی از کیفیت انعقاد جشن مزبور و حاوی بیانات ناطقین و شامل خدمات سایر آقایان و اخوان معظم که به سهم خود از بذل و محبت و مکرمت خودداری نفرموده اند به رشته تحریر آورده به ضمیمه قسمتی از گراور مدعوین و خدمتگزاران در این محفل سرور به خدمت اخوان گرام و سایر آقایان عظام به یادگار بسپارد"....

واکنش شاخه‌هاي مختلف علوم انساني به بحران زيست محيطي، به شکل گيري مباحث ميان رشته‌اي تازه‌اي ازجمله زبان‌شناسي زيست محيطي با زيرشاخه‌هايش، اخلاق زيست محيطي و نقد بوم‌گرا در حوزه ادبيات منجر شد. نقد بوم‌گرا که در نيمه دوم قرن بيستم شکل گرفت، به بررسي رابطه ادبيات و محيط فيزيکي مي‌پردازد. ناقد بوم‌گرا در اين نقد، دغدغه‌هاي زيست محيطي را لحاظ مي‌کند. در اين مقاله ضمن بيان ضرورت نگرش بوم‌گرايانه در علوم انساني، به معرفي گرايش‌هاي بوم‌گرا در حوزه زبان‌شناسي، دين و اخلاق پرداخته‌ايم، سپس نقد بوم‌گرا و موضوعات و روش‌هاي آن را تبيين کرده و در پايان اصطلاح زمينه که حلقه اتصال اين نقد با رويکردهاي گذشته نقد ادبي است ـ و نيز تفاوت حوزه معنايي و اهميت اين اصطلاح را در نقد بوم گرا توضيح داده ايم. اين مقاله مي تواند راهگشا و زمينهساز نقد عملي بوم گرا باشد.

منظومه عاشقانه حُسن و دل سیبک نیشابوری یکی از داستان‌های تمثیلی ادب فارسی است که با وجود برخورداری از ظرایف ادبی و شیوه منحصر‌به‌فرد نگارنده، در استفاده از داستانی عاشقانه برای تبیین سلوک نفسانی و سیر الی‌الله، کم‌تر مورد توجه محققان و ادیبان قرار گرفته است. این مقاله تلاشی است در معرفی و شناساندن برخی از جنبه‌های درخور تأمل ادبی و عرفانی این اثر به علاقه‌مندان ادبیات فارسی و عرفان و تصوف اسلامی. استفاده سیبک نیشابوری از اصطلاحات مربوط به ادبیات غنایی در تبیین مراتب سیر و سلوک نفسانی، دیدگاه وی در مورد «عشق»، بررسی رابطه میان «عشق» و «عقل» در داستان حسن و دل، و سرانجام تأثیرپذیری سیبک از آثار نظامی، حافظ، فردوسی، سهروردی، و کِرشِن مِشِر در نگارش این داستان از مهم‌ترین مواردی است که در این مقاله به آنها پرداخته می‌شود.