کتابخانه مجازی ادبیات

اشا در فرهنگ اوستا و آیین مزدیسنا و آرمان پارسایی دارای معنای بسیار ژرف و گسترده است و یکی از پایه های این فرهنگ به شمار می رود. اشا در اوستا به معنای نظم و هنجار فرمانروا بر جهان هستی و همچنین نظم و هنجار فرمانروا بر روان و زندگی آدمی است که راستی نمایش آنست. اشا معنای پاکی را نیز میدهد و هنگامی که وازه اشا و اشو و اشویی بکار برده می شود به روان اندیشه و گفتار و کرداری اشاره می شود که از هرگونه آلودگی و پلیدی بری باشد. اشو شخصی است پاک و راست، شخصی زدوده از هر گونه پیرایه ناراستی و کژ روی. و هیشتا در اوستا به معنای بهترین است واژه "اشا و هیشتا" یا "اردیبهشت" به معنای "راستی و پاکی بهترین" است و اردیبهشت که یکی از پایه های آرمان پارسایی است در سراسر اوستا ستوده میشود. در بخش نخست کتاب گوشه ای از جهان هستی تصویر شده است و نشان داده شده است که سامان هستی چیست و چگونه جهان شگفتی آور پیرامون ما گرد آورده ای از هنجار و سامانی است که درازنا و ژرفنای آن هرگز به گمان و اندیشه در نمی آید. هنگام بررسی فلسفه اشا می رسیم به اشای روانی یعنی سامان و هنجار روانی که این گفته نیز از دیدگاه روانشناسی امروز نیز درخور بررسی و توجه بسیاری است، آیین مزدیسنا و آرمان پارسایی بر آن است که بر روان آدمی سامان و هنجار فرمان میراند. آدم روان درست کسی است که روانش از سامان و هنجار بیرون نمی رود. در بخش دوم کتاب هنگام بررسی اشا یا هنجار روانی از زندگی آدمهایی یاد شده است که هر کدام به علتی روانشان از هنجار بیرون شده است و این ناهنجاری روان آنها را گرفته دردها و رنجهایی کرده است که در کتاب امده است. بخش سوم کتاب ویژه هنجار اجتماعی است که "داد" و " دادگری" یا "قسط" و عدل نمودار آن است که باز در بخش سوم گوشه هایی از اجتماعی که گرفتار بیداد شده نشان داده شده است. بخش چهارم کتاب از هنجار اقتصادی و دو بخش دیگر از هنجار و سامان در جهان و در طبیعت سخن می رود.

جشن مهرگان ، چله ، شب يلدا ، جشن سده ، پنجه ، چهارشنبه سوري برخي از جشن هاي ايراني با آتش پيوند دارند و برخي با آب. از ميان جشن هاي منسوب به آتش،‌ مهرگان، چله، شب يلدا، جشن سده، پنجه و چهارشنبه سوري از همه مشهورترند. كتاب «جشن هاي آتش» كه پژوهشي درباره جشن هاي منسوب به آتش در جهان و مراسم و آيين هاي سنتي آنها ميان زرتشتيان ايران و پارسيان هند است. مولف در پيشگفتار شرح داده است كه قبلا در كتاب «نوروز، سوابق تاريخي تا به امروز» درباره گاه شماري و جشن هاي ايران باستان توضيح داده است،‌ اما درخواست بسياري از علاقه مندان به تاريخ و فرهنگ ايران زمين و نيز دانشجويان رشته هاي مرتبط، وي را بر آن داشته است كتاب كوچك تر و كم حجم تري را صرفا بر پايه پرداختن به جشن هاي ايراني منتشر كند. نويسنده اين كتاب را از جشن مهرگان آغاز مي كند و با جشن تيرگان به پايان مي‌رساند. در اين ميان گزارش‌هايي درباره برگزاري مهرگان ميان زرتشتيان كرمان و يزد، مهرگان در دوره اسلامي و در دوران خلافت عباسيان، جشن سده و گذشتن سياوش از آتش، جشن هاي آتش ميان ارامنه و جشن هاي آذرگان و ارديبهشت‌گان از مطالب خواندني كتاب هستند.

خواجه عمادالدین علی بن محمود، مشهور به عماد فقیه کرمانی، دانشمند و عارف شاعر پارسی‌گوی مشهور ایرانی عصر تیموری است. وی از معاصرین حافظ و ستایشگران آل مظفر است که در میان آنها به‌ویژه به شاه شجاع ارادت فوق‌العاده‌ای داشته است. این کتاب دربرگیرنده مجموعه مقالاتی است که به مناسبت همایش بزرگداشت خواجه عماد فقیه کرمانی در سال 1381 در کرمان برگزار گردیده بود. عناوین برخی از نوشتارهای کتاب بدین ترتیب است: عماد فقیه شاعری عاشق/ حسین آقاحسینی، تصوف و عرفان قرن هشتم هجری و عرفان خواجه عماد کرمانی/ علی‌اوسط ابراهیمی، صعود هنری غزلیات عماد/ محمدصادق بصیری، ز کوی سلامت گرفته کناری/ مهدخت پورخالقی چترودی، صور خیال و زیبایی‌های آن در شعر عماد/ نرگس جابری نسب، محبت‌نامه و مناظره‌های خواجه عماد/ محمدحسین خسروان، وزن عروضی و تبلور عاطفه در غزل خواجه عماد کرمانی/ مریم خلیلی جهان‌تیغ، جایگاه عماد فقیه کرمانی در ده‌نامه سرایی/ ابوالقاسم رادفر و ..... .

این کتاب دربرگیرنده گزیده‌ای از بیست کتاب مهم عرفانی است. در ابتدا و در بخش درآمد کتاب، به اختصار سیر تاریخی آثار عرفانی و گونه‌ها و موضوعات و سایر مباحث این نوع ادبی معرفی شده است. در گزینش هر قطعه این ملاک‌ها مدنظر بوده است: زیبایی، شیوایی و آسان‌فهمی؛ درون‌مایه و محتوای ارزشمند؛ منطقی و پذیرفتنی بودن؛ میزان اهمیت در اندیشه‌های عرفانی؛ کمک به درک سیر تکامل اندیشه‌های عارفانه. برای فراهم شدن سهولت درک مضمون هر قطعه، به آن عنوانی داده شده است.