کتابخانه مجازی ادبیات

سخنان مرد اخلاص و عمل و علم، علی (ع) پس از قرآن کریم پشتوانه فکری بسیاری از نویسندگان و شاعران بوده است. مانند کتب و رسایلی که صاحبان ذوق و شاعران فارسی زبان با به نظم درآوردن مضمون سخنان آن امام همام، ساخته و پرداخته‌اند. رساله حاضر نیز به جای آن که سخنان حکمت آموز علی (ع) را ترجمه و شرح کند و احیانا مفهوم آن را به گونه‌ای به رشته نظم کشد، آن را با اشعار دلپذیری از حکیم فردوسی و سخنان نغزی از دیگرناموران تالیف و ترکیب کرده است. مولف در جستجویی پیرامون سخنان علی (ع) در متون فارسی به کتاب "مطلوب کل طالب من کلام علی بن ابی طالب" رشیدالدین وطواط رسید از آنرو درصدد تصحیح آن به این شیوه برآمد

این کتاب مجموعه مقالات نجف سرکوهی است که شامل سه بخش به نام‌های 1. شعر 2. داستان 3. در برابر روایت انحصاری تاریخ می‌شود. نویسنده در بخشهایی از این کتاب مقالاتی با عنوان: شعر نیما پس از 28 مرداد؛ سپهری، عارفی غریب در دیار عاشقان؛ فروغی تازه در پنج شعر فرخزاد؛ تکرار، فرمالیسم و بحران شعر فارسی و ... را به رشته تحریر درآورده است.

عناصر و اصطلاحات به کار رفته در حکايت‌هاي هفت پيکر، جنبه سمبليک و نمادين دارد و از ديدگاه‌هاي گوناگون، قابل تجزيه و تحليل است. در اين مقاله، اين حکايت‌ها از ديدگاه عرفاني و سير و سلوک عارفانه، تحليل شده است. در قصه شهر سياه پوشان، تاکيد بر صبر سالک است؛ در حکايت معشوق سرکش، استقامت در مقابل عتاب معشوق مورد نظر است. بشر پرهيزگار، بر زهد و ورع، اصرار دارد و عاشق خردمند گنبد سه شنبه، لزوم رمزگشايي را يادآور مي‌شود؛ ماهان کوشيار، ضرورت حضور پير و توکل بر خدا را رمز موفقيت مي‌داند، در حکايت ششم نيز بازگشت عواقب اعمال انسان به خير و شر است و در نهايت، پاک دامني قهرمان قصه هفتم در مقابل ديو نفس، مشکل‌ترين عقبه اين سلوک روحاني است.

اين مقاله، دو مساله اصلي دارد: نخست براي تعيين جايگاه شعر سنايي در تکوين لغت نامه دهخدا به بررسي زباني شاهد مثال‌هايي پرداخته‌ايم که مولفان لغت‌ نامه از شعر سنايي انتخاب کرده‌اند. در اين ميان موارد زيادي يافت شد که شعر سنايي تنها شاهد مثال است و وجود يک کلمه يا تعبير کاملا وابسته به شعر سنايي است. در اين بخش هم کلمات و ترکيبات زبان رسمي وجود دارد و هم کلماتي که مربوط به جغرافياي خيال هستند و به احتمال زياد برساخته خود سنايي‌اند. علاوه بر اين، برخي اشعار سنايي در لغت‌نامه به عنوان نخستين شاهد مثال ثبت شده‌اند. از آنجا که مولفان لغت نامه در ثبت شاهد مثال‌ها غالبا ترتيب تاريخي را رعايت کرده‌اند، اين موارد هم جايگاه شعر سنايي را در تکوين لغت نامه آشکار مي‌کند. ديگر شاهد مثال‌هاي سنايي در لغت نامه نيز به حيث کميت و کيفيت اهميت خاص خود را دارند. مساله دوم مقاله، مقايسه نسخه شناسانه شاهد مثال هاي لغت نامه با نسخه خطي نويافته‌اي از حديقه است که در دسترس مصححان قديمي حديقه و يا مولفان لغت نامه قرار نداشته است. اين مقايسه نشان مي‌دهد که اصلاح شاهد مثال‌هاي موجود در لغت نامه بر اساس چاپ‌هاي جديد تا چه ميزان ضروري است.