کتابخانه مجازی ادبیات

رساله‌های اهل فتوت بخش قابل ملاحظه‌ای از ادبیات عامیانه ایران را شکل می‌دهد و با بیانی ساده و عامیانه اعتقادات، افسانه‌ها و آداب و رسوم طبقه عامه ایران، خاص پیشه‌وران را در روزگاران گذشته تبیین می‌دارد. این کتاب شامل چهارده رساله درباره فتوت و اصناف پیشه‌ور است. این رساله‌ها بر اساس نسخه‌های خطی منحصربه‌فرد تصحیح شده و اصطلاحات و تعبیرات خاص آنها توضیح داده شده است.

این کتاب در سه بخش تدوین یافته شده است. بخش اول، بحثی است پیرامون فتوت و جوانمردی و در این هفت فصل تدوین شده است: فتوت در فرهنگ‌ها، فتوت و جوانمردی پیش از ظهور اسلام در ایران باستان و تأثیر آن در شئون سیاسی و اجتماعی، فتوت و جوانمردی از دیدگاه قرآن کریم، فتوت و جوانمردی از نظر انبیاء و اولیاء، باب‌های فتوت در صفات مولای متقیان، فتوت از دیدگاه اندیشمندان، آشنایی با دوازده پهلوان. بخش دوم دربرگیرندۀ آشنایی با 121 پهلوان و قهرمان آذربایجان است. در بخش سوم نیز تاریخچه تربیت بدنی دانشگاه تبریز آورده شده است.

زندگی، ماجراجویی‌ها، فتوحات و سرانجام «مرگ» اسکندر، توجه‌ بسیاری از سخن‌وران عرصه ادب فارسی را به خویش جلب کرده است به‌ طوری که بسیاری از شاعران به اطناب یا ایجاز و به اشاره و تلمیح از او نام‌ برده و از غروب این فاتح و جهان‌گشا که به دنیای اسطوره‌ها و افسانه‌ها راه‌ یافته است، تابلویی عبرت‌آموز در پیش چشم خوانندگان اثر خویش‌ تصویر کرده‌اند. در این میان سخن‌وران برزگی چون «فردوسی»، «نظامی»، «امیر خسرودهلوی» و «جامی» همان‌گونه که با تفصیل بیشتری به زندگی و فتوحات و ماجراجویی‌های اسکندر پرداخته‌اند، در مرگ وی نیز توسن‌ سرکشی خیال را جولان بیشتری داده‌اند تا از این رهگذر خواننده را به تفکر و تأملی ژرف‌تر وادارند.