کتابخانه مجازی ادبیات

دکتر میرجلال‌الدین کزازی در این دو جلد از دیوان خاقانی، ضمن ویرایش و تصحیح متن، بیت‌های دشوار، تاریک و پیچیده و آنهایی را که نکته‌ای مهم در خود داشته‌اند با ستاره‌ای مشخص کرده است. این بیت‌ها در کتاب دیگر همین مؤلف به نام «گزارش دشواری‌های دیوان خاقانی» گره‌گشایی شده‌اند و در ضمن به نکته‌های ادبی و هنری نیز اشاره شده است. سروده‌های دیوان بر اساس تمامی حروف در قافیه و ردیف آنها سامان داده شده تا بتوان هر سروده را به‌آسانی و با کمترین تلاش یافت. ترکیب‌بندها نیز بر اساس حروف ردیف و قافیه در بیت‌های پیوند سامان یافته است. در سروده‌هایی نیز که قافیه و ردیف بیت‌های پیوند یکسان نیست، بر اساس نخستین بیت از این‌گونه.

به عقیده بسیاری از محققان، شعر کمتر شاعری به اندازه نظامی دچار تحریف و تصحیف شده است و علت عمده آن نیز توجه بیش از حد عموم مردم به خمسه اوست. در این تحقیق بیتی از اقبال‌نامه نظامی را براساس برخی منابع تاریخی تصحیح کرده‌ایم. همچنین به تحلیل و بررسی یک تصحیف مهم در فرهنگ‌های فارسی پرداخته‌ایم.

امر به معروف و نهي از منکر موجب سلامت تعاملات و رفتارهاي اجتماعي و ضامن اجراى اصول و قوانين در جامعه اسلامي است. هر چند همه فرقه‌ها و مکاتب و زيرمجموعه‌هاي جامعه اسلامي به گونه‌اي به اين اصل معتقدند، از نظر شروط اجرا و چگونگي انجام آن تفاوت‌هايي ميان آنها ديده مي‌شود. هدف اين مقاله بررسي شروط و چگونگي اجراي اين اصل در ميان عرفا با تکيه بر اسرارالتوحيد است. بوسعيد به اين آموزه ديني توجه خاصي داشته است، اما تسامح و تساهل و آزادانديشي وي و توجه به خلوص نيت در رفتار اشخاص موجب شده است که در مورد رفتار مرتکبان منکر خشونت و سختگيري نداشته باشد. از سويي بوسعيد در اداي اين فريضه بر اساس حال و مقال و شناخت شخصيت گناهکار، موثرترين و آسان‌ترين روش را پيش مي‌گيرد که شامل روش زباني، لطف و مهرباني در راستاي ايجاد دگرگوني رفتار گناهکار و ... است.

شعر نيمايي تفاوت‌هاي آشکاري از نظر ساختار و شيوه بيان با اشعار سنتي دارد تا جايي که حتي مضامين مشترک نيز به گونه‌هاي مختلفي در اين دو نوع شعر بيان مي‌شود. هدف اين مقاله مقايسه چگونگي بيان ادبيات تعليمي در شعر نو و سنتي است و از آنجا که نيما در هر دو حوزه نو و سنتي شعر سروده، به بررسي شعر او پرداخته شده است تا برخورد شاعر نسبت به يک نوع ادبيات در دو حوزه متفاوت بهتر مشخص شود. در اشعار سنتي نيما، ادبيات تعليمي به شکلي صريح، موجز، موعظه‌وار و با قابليت ارسال المثل و بيشتر مواقع در قالب حکايت‌هاي اخلاقي و به صورت نتيجه‌گيري بيان شده تا حدي که بعد تعليمي شعر بر عناصر ديگر برتري يافته است اما در اشعار نو، تعاليم اخلاقي در پشت زمينه شعر قرار گرفته است و با عناصر ديگر مثل عاطفه، تصوير، روايت، گفت و گو، تجربه شاعرانه و ... آميخته شده است و گاه نمي‌توان تعاليم مورد نظر شاعر را به صورت مستقيم از شعر جدا کرد. اين موضوع بيشتر به دليل وحدت ارگانيک و رشد اندام‌وار شعر نو اوست که شاعر تنها به قصد تعليم و بيان انديشه، جريان شعر را آگاهانه و از پيش تعيين نکرده است.