کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر مشتمل بر دو گفتار به زبان فرانسوی، به خامه توانای استادان گرامی دکتر صفا و لیوه روسای محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و استراسبورگ و یک مقدمه از نویسنده در معرفی کامل نسخه خطی کتابخانه ملی و دانشگاهی استراسبورگ و شرح یکصد و شصت و هشت بیت از مثنوی گلشن راز که متاسفانه شارح عارف آن تاکنون ناشناخته مانده است. و در آخر تعلیقاتی که برای حل مشکلات و توضیح و تعریف لغات و مصطلحات عرفانی و فلسفی به کوشش نویسنده فراهم گردیده است.

این کتاب اشعار فارسی سیدجعفر موسوی حاوی الف) دو مثنوی در بحر خفیف-مخبون محذوف-یکی تحت عنوان (حدیث نفس) شامل موضوعات مختلف در حدود (1723) بیت، و دیگری (بالاخانه غمها) که از نوشته نویسنده معروف (مصطفی لطفی منفلوطی مصری) برداشته شده است و در حدود (303) بیت می باشد. ب) غزلیات ج) متفرقات د) قطعات

معرفت مجموعه آگاهي‌هاي آدمي است که همواره متعلق به امري غير از خود است، جز در يک مورد، يعني معرفت‌هاي عرفاني که وراي حيث التفاتي‌اند، معرفت‌هاي آدمي يا حسي‌اند و يا مفهومي، اما دسته‌اي از معارف وجود دارند که از آنها مي‌توان با عنوان معرفت‌هاي کشفي ياد کرد که بدون توجه به حيث التفاتي و بدون داشتن مصداقي در درون و بيرون، تحقق مي‌يابند که همان معرفت‌‌هاي عرفاني‌اند. در اين مقاله سعي شده است کم و کيف معرفت کشفي، اعم از معرفت التفاتي و غيرالتفاتي (هو هويت) در نهج البلاغه بررسي شود. بر اساس نهج البلاغه معرفت کشفي از راه‌هاي معمول عقلاني و حسي به دست نمي‌آيد، بلکه از راه عروض احوال عرفاني و تامل حاصل از نيايش به دست مي‌آيد و معروض اين احوال واجد نوع خاصي از آگاهي مي‌شود که پيش از آن سابقه نداشته است، براي مثال شخص در اين فرايند آگاهي خاصي به امور غيبي پيدا مي‌کند که قبلا هيچ سابقه‌اي از آن نداشته است، مانند آگاهي خاص به احوال آدميان.

انسان از موضوعات کلیدی در آثار مولوی به‌ویژه مثنوی است. مولوی انسان‌ را عبارت از دیده‌ای می‌داند که آفریده شده تا به خدا نظر کند و از آن حظ وافر ببرد.گوهر وجودی او در اندیشه خلاصه می‌شود؛ اندیشه‌ای که تنها موضوع آن‌ خداوند است. بی‌شک درباره انسان این سؤال را می‌توان طرح کرد که خاستگاه‌ اولیه او چه بوده است؟ منظور از خاستگاه اولین، منشأ انسان است. در ادیان‌ وحیانی و مکاتب عرفانی متأثر از آنها خاستگاه چنین انسانی از گل و نخستین‌ مصداق او آدم است. پس از طی این مرحله این سؤال طرح می‌شود که انسان‌ برای رسیدن به وضعیت کنونی چه مراحلی را طی کرده است؟جواب این سؤال‌ با عنوان تبار مورد بررسی قرار گرفته است. مولوی در میان تبار انسان مراحل‌ گوناگونی طرح می‌کند. طی این مراحل انسان را وارد دوره جدید زندگی‌اش‌ کرده و او را با این سؤال مواجه کرده است که وضع کنونی انسان چگونه است؟ پاسخ این سؤال را در سرشت آدمی باید جست که مولوی سرگذشت آدمی را دوگانه می‌داند. خلاصه آن‌که تمام این مسائل در مثنوی منعکس شده است. آفریده‌شدن انسان از خاک‌های مختلف نماد وجود استعدادها و خوهای‌ مختلف در اوست. اما در عین حال در وجود این انسان کاخی نهاده شده که‌ نشیمنگاه خدا و روح دمیده شده در او نشانه حضور خدا در این کاخ است. این‌ روح مراتبی دارد که نباتی، حیوانی و قدسی ازجمله آنها است. از نظر مولوی انسان علت غایی هستی است هرچند که در ظاهر پس از همه‌ موجودات آفریده شده است. اگر او بتواند به خودشکوفایی برسد استعداد تعالی‌ پیدا خواهد کرد و این تعالی او را در کنار خدا خواهد نها و خدانمایی و خداگونه شدن نتیجه محتوم چنین سیری خواهد شد. در سایه چنین دگردیسی‌ است که انسان از گیاه، حیوان و فرشته فراتر رفته، جایگاه بالاتری پیدا می‌کند؛ زیرا سه مرتبه وجودی یاد شده را طی کرده است درحالی‌که آنها هرکدام در وضعیت ثابتی باقی مانده‌اند.