هدف این مقاله طرح یک مسئله در عروض شعر سلطان ولد، پسر بزرگ جلال الدین محمد مولوی است. در شعر وی یک ویژگی عروضی به چشم میخورد که به کلی با تمام دیوانهای شعر کلاسیک فارسی متفاوت است. این تفاوت چندان چشمگیر است که نمیتوان آن را از جنس خطای کاتب یا حروفچین و ناشر به حساب آورد. نویسنده پس از نشان دادن این ویژگی، دو عامل احتمالی را سبب این تفاوت میداند: یکی احتمال تفاوت در نظام آوایی کلمات فارسی در اثر همجواری با زبانهای یونانی و ترکی در قونیه و دیگری تاثیر موسیقی حاکم بر خانقاه و شیوه قوالان و مصنفان آن روزگار.
مثنوی ولدی معروف به ولدنامه بهترین یادگار مهترین فرزندان مولانا گوینده مثنوی معروف که به نام سلطان ولد شهرت و همنام جدش بهاءالدین ولد نام داشت. او این کتاب را در ربیع الاول 690 هجری قمری شروع کرده و در جمادی الآخر همان سال به پایان رسانید. موضوع این مثنوی بهترین و دلکشترین موضوعات یعنی سرگذشت مولانا جلالالدین صاحب مثنوی معنوی و اصحاب و یاران و پیروان اوست. این مثنوی در حدود ده هزار بیت کمترک میشود. در مقدمه نثری که خود سلطان ولد بر این مثنوی نگاشته، موضوع و سبب تألیف و تاریخ شروع را بیان کرده است.
آنچه در این کتاب بررسی شده، مشکلات فارسیزبانان در یادگیری نظام آوایی زبان فرانسه است. بخشی از مشکلات فارسیزبانان بزرگسال در یادگیری زبان فرانسه به نظام آوایی زبان فرانسه مربوط میشود که از دو نظر با نظام آوایی زبان فارسی متفاوت است: ویژگیهای تولیدی یا تلفظی آواها، ویژگیهای توزیعی آواها یا آرایش ترکیبی آنها در هجاها، یعنی نحوه قرارگرفتن آواها در کنار هم. مخاطبان اصلی این کتاب کسانی هستند که قصد دارند تلفظ اشتباه خود یا زبانآموزان خود را در ادای آواهای فرانسه تصحیح کنند.
از چند و چون شعر فارسی (ایرانی) پیش از اسلام آگاهی چندانی نداریم و در دوره اسلامی، هنگامی که شعر دری آغاز می شود، از نخستین نمونه هایی که در دست هست، نشانه های فراوان در حوزه مشابهت ها و همانندیها را بدوگونه می توان مورد بررسی قرار داد: اگر مثل بعضی از ناقدان معاصر که اندک شباهت لفظی را تا مرز سرقت و اخذ پیش می برند، بیندیشیم، می توانیم نیمی و بیشتر از نیمی تصویرها و خیالهای شاعران ایرانی را گرفته شده از تصویرها و خیالهای شاعران عرب بدانیم زیرا مشابهت به حدی است که قابل انکار نیست، اما اگر بپذیریم که در محیط فرهنگی مشترک و در حوزه اجتماعی خاصی – که ارتباط های معنوی دارای وسیع ترین مفهوم است – این گونه مشابهت ها امری طبیعی است؛ فقط می توانیم از مشابهت موجود سخن بگوییم بی آنکه این مشابهت را از راه بحث سرقات تفسیر و توجیه کرده باشیم...
حزین لاهیجی از شاعران غزلسرای سبک هندی در سده دوازدهم هجری است و باید او را آخرین شعله پرفروغ این سبک در تاریخ ادبیات فارسی دانست. بخشی از این کتاب شامل معرفی این شاعر برجسته و ارائه گزیدهای از آثار اوست. افزون بر این نویسنده با توجه به اینکه شعر حزین در زمان خود مورد بررسیها و نقدهای بسیاری قرار گرفت که حاکی از دقت نظر، دانش عمیق و نکتهسنجی بسیار هستند و تاریخ ادبیات دوره اسلامی نظیری نداشتهاند، کوشیده تا به عنوان دریچهای بر آفاق نقد ادبی آن دوره و دورههای بعد از او، مروری داشته باشد بر کم و کیف کار این ناقدان و این بخش به گفته نویسنده، شاید مهمترین بخش این کتاب باشد.