مرتضی کیوان بین سالهای 1300 ـ 1333 زیست. به لحاظ تاریخی این دورهای مهم از سرنوشت ملت ایران است. مرحله گذر از سنت به مدرنیته که میتوان آن را در ابعاد مختلفی از دگرگونی در شکل حکومت همراه با تغییر ساختار حقوقی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، تا دگردیسی ادبیات که با رویگردانی از ساختی کلاسیک به ساختی نوین در شعر و داستان همراه دانست. کیوانی در جوانی با محافلی که ادبیات و سیاست را در سرلوحه فعالیت خود داشت آشنا شد. او پس از مدتی به عضویت حزب توده درآمد. فعالیتهای مستمر سیاسی ـ ادبی او طی سالیان 20 تا 33، در طول عمر کوتاهش تا بدان حد بود که او نقطه مرکزی دایره ادیبان و سیاسیون عصر خود شد. اما اوضاع سیاسی آن عصر مجال چندانی به او نداد و مرتضی کیوان در 27 مهر 1333 اعدام شد. این کتاب از سه بخش مجزا شکل یافته است: یادداشتهای م. ف. فرزانه؛ نامههای مرتضی کیوان به م.ف. فرزانه؛ بخش ضمائم.
ر این کتاب که از سوی "اداره کل میراث فرهنگی استان تهران "انتشار یافته تلاش شده جغرافیای تاریخی و محوطههای باستانی و بناهای تاریخی فرهنگی شهرستان "شمیران "(یکی از فرمانداریهای نه گانه تهران)، شامل "لواسان " و "رودبار قصران "به تفصیل و همراه با عکس معرفی گردد .ابتدای کتاب شامل اطلاعاتی است درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی شمیران، تقسیمات کشوری و فرمانداری شمیران، جغرافیای تاریخی و وجه تسمیه رودبار قصران داخل، کوهها و رودها و راههای رودبار قصران، اقوام ساکن در طبرستان قبل از مهاجرت آریاییها، تاریخ رودبار قصران از دوره آشوریها و مادها و هخامنشیان تا دوره قاجار (به ویژه دوره علویان آل بویه، غزنویان، اسماعیلیان، مرعشیان، چلاویان، جلالیان، تیموریان و آل کیا) .سپس آثار باستانی و تاریخی فرهنگی "دشت لار"، "لواسان بزرگ "و "رودبار قصران"، به ترتیب و تفکیک شهرها و روستاهای آنها معرفی شدهاند که عموما شامل محوطههای باستانی، قلعهها، امامزادهها، کاروانسراها، قبرستانها، رباطها، تپههای باستانی، مساجد و حسینیهها، حمامها، کاخها، مناظر طبیعی، باغها و سایر بناهای باستانی تاریخی است . در پایان کتاب فهرست منابع و فهرست محوطهها و بناهای تاریخی فرهنگی شمیران (لواسان و رودبار قصران)، همچنین نقشه موقعیت جغرافیایی آثار یاد شده (نقشه باستان شناسی) آمده است
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.
نوشتار حاضر شامل یادداشتهایی است دربارهی مرتضی کیوان یکی از اعضای حزب توده که به انضمام نامههای وی به "هم. ف. فرزانه" به چاپ رسیده است. گفتنی است وی بین سالهای "33 - 1300 ش" زیست. دورهی زندگی او در مرحلهی گذار از سنت به مدرنیته که از لحاظ ساختار حکومتی با تغییر نظام سلطنت از قاجاریه به پهلوی، تغییر ساختار حقوقی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی همراه است. نیز تحول ادبیات در دورهی حیات مرتضی کیوان با رویگردانی از ساختی کلاسیک به ساختی نوین در شعر و داستان روبهرو بوده است. او در سن شانزدهسالگی با تشکیلات حزب توده آشنا میشود و در سال 1324 رسما به عضویت این سازمان در میآید و سرانجام در 27 مهرماه 1332 اعدام میشود.
م.ف. فرزانه (متولد 1308، تجریش) از نوجوانی با مطبوعات همکاری میکرد. به معرفی دکتر سیدصادق گوهرین با صادق هدایت آشنا شد و تا پایان عمر هدایت دوست و مرید او بود. سال اول حقوق را در تهران، روانشناسی و مردمشناسی را در سوربن گذراند و تحصیل حقوق را تا دکترای حقوق بینالملل در پاریس و تولوز ادامه داد. سپس با بورس دولت فرانسه فارغالتحصیل انستیتوی عالی سینمایی پاریس شد و از آن پس فیلمهایی مستند، بیشتر درباره هنر ایران ساخت. مدتی به ایران آمد، نخستین آموزشگاه فنی سینمایی را تأسیس کرد و از اولین پایهگذاران تلویزیون ملی ایران شد. لیکن محیط کاری بهقدری برایش ناگوار آمد که از شغل سینمایی دست کشید و به عنوان رئیس بانک صادرات به پاریس بازگشت. آثارفرزانه عبارتند از: دو کتاب درباره هدایت («آشنایی با صادق هدایت» نشر مرکز، 1373، «صادق هدایت در تار عنکبوت» نشر مرکز، 1383)؛ رمان اتوبیوگرافیک «عنکبوت گویا»، و ... .