آدمي در بستري از باورهاي غيرعلمي زندگي ميکند. اين باورها در آغاز پيدايش خود، بيشتر جنبه آييني و مذهبي داشتهاند، بتدريج و در طول تاريخ، با تکامل مذاهب بشري، ريشههاي ديني باورها به فراموشي سپرده شده، امّا از رواج آنها در ميان ملّتها کاسته نشده است. بررسي اين باورها، بيانگر مشابهت فرهنگ کنوني بشر با فرهنگ کهن اوست. فرهنگ عامّه، با تمام عناصر و مواد طبقهبندي شده خود، در مثنوي مولانا به شکلهاي گوناگون انعکاس يافته است. کثرت باورهاي مندرج در مثنوي مولوي، اين تصوّر را براي خوانندگان وي بوجود ميآورد که در عصر او و در کتاب ارزشمندش همه نوع عقايد عاميانه کهن وجود داشته است. در اين گفتار، ابتدا به تحليل و طبقهبندي باورهاي خرافي و دلايل اعتقاد مردم به آنها پرداخته شده، سپس، باورهاي خرافي موجود در مثنوي در گروههايي معدود طبقهبندي شدهاند، آنگاه در ذيل هر عنوان اصلي، موارد فرعي و چگونگي باورهاي مردم عصر مولانا، که بسياري از آنها با باورهاي مردم روزگار ما مشترک است؛ ذکر و تحليل شده است. يکي از نتايج مهمّ گفتار حاضر، آن است که انسان از همه چيز ميتواند چشمپوشي کند؛ امّا هرگز توان آن را نداشته که از خرافات و اعتقادات خويش چشمپوشي نمايد. اين امر براي همه انسانها، با هر نوع تفکّر و بينشي صادق است.
کتاب حاضر مشتمل بر دو گفتار به زبان فرانسوی، به خامه توانای استادان گرامی دکتر صفا و لیوه روسای محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و استراسبورگ و یک مقدمه از نویسنده در معرفی کامل نسخه خطی کتابخانه ملی و دانشگاهی استراسبورگ و شرح یکصد و شصت و هشت بیت از مثنوی گلشن راز که متاسفانه شارح عارف آن تاکنون ناشناخته مانده است. و در آخر تعلیقاتی که برای حل مشکلات و توضیح و تعریف لغات و مصطلحات عرفانی و فلسفی به کوشش نویسنده فراهم گردیده است.
این کتاب اشعار فارسی سیدجعفر موسوی حاوی الف) دو مثنوی در بحر خفیف-مخبون محذوف-یکی تحت عنوان (حدیث نفس) شامل موضوعات مختلف در حدود (1723) بیت، و دیگری (بالاخانه غمها) که از نوشته نویسنده معروف (مصطفی لطفی منفلوطی مصری) برداشته شده است و در حدود (303) بیت می باشد. ب) غزلیات ج) متفرقات د) قطعات
خواجه عمادالدین علی بن محمود، مشهور به عماد فقیه کرمانی، دانشمند و عارف شاعر پارسیگوی مشهور ایرانی عصر تیموری است. وی از معاصرین حافظ و ستایشگران آل مظفر است که در میان آنها بهویژه به شاه شجاع ارادت فوقالعادهای داشته است. این کتاب دربرگیرنده مجموعه مقالاتی است که به مناسبت همایش بزرگداشت خواجه عماد فقیه کرمانی در سال 1381 در کرمان برگزار گردیده بود. عناوین برخی از نوشتارهای کتاب بدین ترتیب است: عماد فقیه شاعری عاشق/ حسین آقاحسینی، تصوف و عرفان قرن هشتم هجری و عرفان خواجه عماد کرمانی/ علیاوسط ابراهیمی، صعود هنری غزلیات عماد/ محمدصادق بصیری، ز کوی سلامت گرفته کناری/ مهدخت پورخالقی چترودی، صور خیال و زیباییهای آن در شعر عماد/ نرگس جابری نسب، محبتنامه و مناظرههای خواجه عماد/ محمدحسین خسروان، وزن عروضی و تبلور عاطفه در غزل خواجه عماد کرمانی/ مریم خلیلی جهانتیغ، جایگاه عماد فقیه کرمانی در دهنامه سرایی/ ابوالقاسم رادفر و ..... .
این کتاب دربرگیرنده گزیدهای از بیست کتاب مهم عرفانی است. در ابتدا و در بخش درآمد کتاب، به اختصار سیر تاریخی آثار عرفانی و گونهها و موضوعات و سایر مباحث این نوع ادبی معرفی شده است. در گزینش هر قطعه این ملاکها مدنظر بوده است: زیبایی، شیوایی و آسانفهمی؛ درونمایه و محتوای ارزشمند؛ منطقی و پذیرفتنی بودن؛ میزان اهمیت در اندیشههای عرفانی؛ کمک به درک سیر تکامل اندیشههای عارفانه. برای فراهم شدن سهولت درک مضمون هر قطعه، به آن عنوانی داده شده است.