کتابخانه مجازی ادبیات

در این کتاب نظریه تازه‌ای بیان شده که برخلاف نظریه‌های اروپایی دین مهر که از سده سوم پیش از میلاد پانصد سال دین رسمی شاهنشاهی اشکانی و امپراتوری روم بوده با یک شخص تاریخی که عنوان مهر داشته و از 272 تا 208 پیش از میلاد می‌زیسته آغاز می‌شود. در این دفتر نخست از دین زرتشت که زمینه دین مهر بوده و از ناهید مادر مهر و از خود مهر سخن رفته و سندهای تاریخی شرقی و غربی و بازمانده‌های باستانی گردآوری و بر اساس آنها نتیجه گیری شده است.

از آنجا که بیشتر تاریخ‌نویسان و پژوهندگان شرقی و غربی همیشه تا آنجا که می‌توانستند در پوشاندن حقیقت دین مهر و نابودکردن یادگارهای آن فروگذار نکردند؛ نویسنده این کتاب در پی راهی که بهروز گشوده بود، گفتاری زیر عنوان «یادداشتی درباره مهر و زمان او» در مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و گفتاری دیگر با عنوان «مهرابه یا پرستش‌گاه دین مهر» در نشریه انجمن فرهنگ ایران باستان نشر داد. و گفتار دیگری نیز به انگلیسی تحت عنوان «مهر رهایشگر در کالبد مردمی» در همایش مهرشناسی در تهران تابستان 1354 خواند. این کتاب گسترش‌داده همین گفتارهاست که در سه بخش دین بهی، ناهید و فرّ سوشیانس، و مهر سوشیانس گردآمده است.

توبه اولين مقام سير و سلوک و از اصطلاحات عرفاني است که به صورت ترکيب «توبه‌کردن بر دست ...» در گذر زمان کارکردها و معاني متفاوتي يافته و از دربار پادشاهان تا جامعه دين‌داران و حکومتيان و حتي در ادبيات مغانه و قلندري بازتاب گوناگوني را به نمايش گذاشته است. توبه، دو وجه دروني و بيروني دارد. در وجه دروني، شخص توبه کار از خطايي که مرتکب شده در پيشگاه پروردگار استغفار مي‌کند و از عمل خويش پشيمان است و پروردگار نيز توفيق توبه را شامل حال بنده خطاکار مي‌کند. اما وجه بيروني، صورت نموديافته و انفعالي وجه دروني است. در اين وجه، توبه کار براي احياي حيثيت و ترميم هويت اجتماعي خويش، در عمل به توبه خود با مراجعه به شخصيتي مقبول رسميت مي‌بخشد و بر دست پير و ... توبه مي‌نمايد. در اين مقاله وجه بيروني توبه با رويکردي به ترکيب «توبه‌کردن بر دست ...» بررسي و تحليل شده و بازتاب ترکيب يادشده از آيين تا تعبيرات کنايي در ميان متصوفه، جامعه دين‌داران، حکومتيان، ادبيات مغانه و ... نيز طبقه‌بندي و تحليل شده است. نيز به آيين‌هايي که با محوريت «بر دست کسي» شکل گرفته‌اند، اشاره شده است.

رویا از پدیده‌های شگفت‌انگیزی است که از دیرباز مورد توجه آدمی بوده و در برابر آن رفتارهای گوناگونی نشان داده شده است. انسان بدوی رویا را یک پدیده روان‌شناسی تلقی نمی‌کرد؛ بلکه آن را تجربیات واقعیت روح که در هنگام خواب از بدن جدا شده است، می‌دانست. امروز روان‌شناسان این پدیده را با نگاه علم روان‌شناختی بررسی کرده و منطبق با اصول و تجربه روان‌شناسی می‌دانند. در این مقاله رویاهای اساطیری که در شاهنامه فردوسی روایت شده است با دیدگاههای روان‌شناسان بررسی شده است.