کتابخانه مجازی ادبیات

موضوع اصلی این کتاب شرح حال ابوسعید ابوالخیر است که از مشایخ بزرگ تصوف و در عصر خود دارای اشتهاری عظیم و به عقیده برخی از نویسندگان نخستین واضع نظام و ترتیب خانقاه و بطور تحقیق یکی از عوامل تحول تصوف در ایران بوده و تاریخ زندگی هشتاد و اندی ساله او موضوعی بس سودمند و دلپذیر است. و اسرارالتوحید از حالات و مقالات و افکار و آراء و اخلاق و عادات این صوفی شهیر و ریاضتها و مجاهدتها و مقامات و کراماتی که بدو نسبت داده‌اند بطور تفصیل بحث می‌کند. و در ضمن این موضوع اطلاعات سودمند از رسوم و عادات و طرز تشکیلات و اجتماعات صوفیه و مفهوم واقعی برخی از اصطلاحات این فرقه و اطلاعاتی از بعضی وقایع تاریخی و اوضاع اجتماعی قرن پنجم و ششم و احوال و اقوال برخی از عرفا و مشایخ و رجال معتبر دیگر به ما می دهد، و از این جهت گنجینه‌ای مملو از ذخائر ادبی و علمی و عرفانی و تاریخی محسوب می‌شود اسرارالتوحید نخستین کتاب مفصل و مبسوطی است که به فارسی در شرح حال یکی از مشایخ بزرگ صوفیه تالیف شده و یا قدیمیترین تالیفی از این نوع است که از دستبرد حوادث محفوظ مانده و بدست ما رسیده است. منتخب اسرار التوحید به کوشش استاد احمد بهمنیار فراهم آمده و در سال 1320 منتشر شده است.

«تذکرة الاولیاء» یکی از آثار برجسته ادبیات فارسی است که نویسنده، شاعر و عارف سده‌های ششم و هفتم فریدالدین ابوحامد عطار نیشابوری به گنجینه پرگوهر و ارزشمند ادبیات ایران افزوده است. عطار با بهره‌گیری از میراث برجای‌مانده از اسلاف خویش به خلق منظومه‌های متعدد و نیز کتاب کم‌مانند «تذکرة الاولیاء» پرداخت و این زبان نمادین را بیش از پیش رشد و توسعه داد. این تصحیح از روی نسخه افست چاپ لیدن حروفچینی و چاپ شده است. این نسخه نخست در سال 1905 به کوشش رنولد الن نیکلسون ـ محقق بریتانیایی در زمینه عرفان و تصوف و مدرس زبان فارسی در دانشگاه کمبریج ـ به چاپ رسید.

در کتاب کشف الظنون اثر با عنوان تاج المصادر به رودکی سمرقندی نسبت داده شده است. از میان محققان معاصر، سعید نفیسی و محمد دبیرسیاقی و برخی دیگر، درباره صحت انتساب این کتاب به رودکی تردید کرده‌اند.در اینجا بحث ما مبنی بر دلایل رد انتساب تاج‌المصادر به رودکی است. خلاصه دلایل نفیسی در رد این انتساب، مطابقت نداشتن نام و لقب و سال وفات مرلف این کتاب با رودکی است و در نهایت، اشتراک نام و نسب «جعفر» بین مؤلف تاج المصادر و رودکی.

به عقیده بسیاری از محققان، شعر کمتر شاعری به اندازه نظامی دچار تحریف و تصحیف شده است و علت عمده آن نیز توجه بیش از حد عموم مردم به خمسه اوست. در این تحقیق بیتی از اقبال‌نامه نظامی را براساس برخی منابع تاریخی تصحیح کرده‌ایم. همچنین به تحلیل و بررسی یک تصحیف مهم در فرهنگ‌های فارسی پرداخته‌ایم.