رابینو برای جمعآوری مطالب این کتاب در فاصله سالهای ۱۹۰۶ و ۱۹۱۲ میلادی که با عنوان کنسولیاری بریتانیا در رشت به سر میبرد، صمیمانه به تلاش پرداخت. نوشتههای او نشان میدهد که در این راه فرونگذارده است و با استفاده از مقام سیاسی خود و تماس با دیگر ماموران سیاسی، بازرگانان، کشاورزان و عامه مردم مدارک و مآخذ ارزندهای از این سرزمین گردآورده و به سبب احاطهای که از روزگار جوانی به خط و زبان فارسی داشت، از منابع محلی هم که به سختی در دسترس اروپاییان قرار میگرفت، در تکمیل آثار خود استفاده برده و با مطالعه درباره گیلان، دیدن نقاط، مدارک لازم، تحقیق و پرسش از مردم به خلق اثری گرانبها دست زده است. وی با تحقیق و بررسی در زندگی خانوادهها، نسلهای کنونی آنها را با نامهایی آشنا میکند که تا امروز بدان نیندیشیده بودند، آدمهایی با سرنوشتهای گوناگون. در این مجموعه افزون بر مباحث تاریخی و جغرافیایی، به دیگر مسائل این منطقه نیز توجه شده است. نویسنده ضمن سلسله مقالاتی موضوعات کاملا متنوعی از شمال ایران مانند حیات اجتماعی، مسائل اقتصادی، جغرافیایی، تاریخی، سکه شناسی و غیره را برای خوانندگان مجله مورد بررسی قراد داده است. در طول اقامتی که در حدود شش سال در گیلان داشته، از تمام اوقاتی که فرصتی نموده، برای جمعآوری اطلاعات در زمینه مسائل مختلف این ایالت که خوب شناخته نشده است، استفاده کرده است. اطلاعات این کتاب علاوه بر مسافران، روستاییان، بازرگانان و کدخداها از مالکان اراضی و کارمندانی که به سبب علاقمندی به محیط کار خود اطلاعات سودمندی داشتند، جمعآوری شده است. در ابتدا فهرستی نسبتا تفصیلی درباره مطالب کتاب عنوان شده که بعد از آن پیشگفتاری از مترجم درباره گیلان و کتاب رابینو مطرح گردیده است. سپس مقدمهای از ناشر فرانسوی و بعد از آن مقدمهای از مؤلف پیرامون زحماتی که درباره جمعآوری این کتاب نموده است، عنوان شده، سپس متن اصلی کتاب طی ۲۲ فصل آغاز میگردد. این فصول به معرفی اماکن و شناسایی آداب و رسوم مردمان شهرهای گیلان، رشت، کرگان رود، اسالم، طالش دولاب، شاندرمن، ماسال، انزلی و چهار فریضه، گسکر، فومن، صومعه سرا، ماسوله، تولم، شفت، رودبار، موازی، لشته نشا، عمار لو، رحمت آباد، دیلمان، لاهیجان، رانکوه و در فصل آخر از تاریخ گیلان پیش از سال ۱۲۶۰ ه. ق و تاریخ گیلان از سال ۱۱۴۷ تا ۱۳۲۷ ه. ق مطالبی را عنوان میدارد.
در این کتاب خواننده از گلزار شعر شاعرانی شوریده حال و نغزگوی به آوردگاه فرمانروایانی زیاده طلب و جنگ افروز کشانده می شود. گاه به دیدار حاکمی دادگر و زمانی در محضر حکیمی ژرفنگر می رود. از کاخ زرین زمامداری هرزه و حیله گر به کوخ عارفی دانشمند و دل آگاه می پیماید...
در پژوهش حاضر کوشیده شده ضمن بررسی تاریخی تحولات اجتماعی مانند نقش مذهب و چگونگی حرکتهای مذهبی سیاسی، تغییرات تشکیلات اداری در چارچوب رویدادهای سیاسی و اقتصادی ایران عصر قاجار معرفی و ارزیابی شود. افزون بر آن مباحث تنظیمات و قوانین در دوران قاجار تاسیس انجمنها و احزاب و گسترش آنها از جمله موارد قابل توجه در بررسی حاضر است. در آغاز کتاب منابع این اثر و محتوای آنها معرفی شده است. روند گسترش تاریخی قاجار، حکومتهای عصر قاجار، ساختار حکومت در دوران قاجار (نظام و تشکیلات اداری حکومت، و تقسیمات کشوری و اداری)، سازمان لشکری در دوران قاجار، سیاست مذهبی در عصر قاجار، طبقات و سلسله مراتب اجتماعی در عصر قاجار، تنظیمات و قوانین در دوران قاجار، سیاستهای فرهنگی در عصر قاجار، روابط خارجی ایران در دوران قاجار، امتیازها و قراردادهایی که از جانب اتباع و یا دولتهای بیگانه با ایران منعقد شده است، جنبشهای اجتماعی ایران در عصر قاجار، و گسترش گروهها و احزاب سیاسی در عصر قاجار.
این کتاب دربرگیرنده شرح حال و معرفی رجال و دیپلماتهای ایران و انگلیس در دوره قاجار و پهلوی است که توسط ریدر ویلیام بولارد، یاسنت لویی رابینو و جورج پرسی چرچیل از کارمندان سفارت انگلستان در ایران در دوره قاجار و پهلوی گردآوری شده است. در این اثر حدود دو هزار تن از شخصیتهای دینی، سیاسی، مذهبی و صاحبان مشاغل درباری و سلطنتی معرفی شدهاند. این کتاب در واقع دایرةالمعارفی بر اساس ترتیب الفبایی است و به معرفی شخصیتهای سیاسی دو کشور بر اساس دستنوشتهها و یادداشتهای سه نویسنده آن میپردازد.