در میان نسخههای مهم شاهنامههای خطی، چند نسخه هستند که بدانها میتوان لقب شاهنامه سلطنتی یا شاهنامه شاهانه داد. نسخههایی که برای پادشاه یا امیری هنرشناس هنرمندپرور تهیه میشده است. ما از نخستین شاهنامه سلطنتی، شاهنامهای که برای سلطان محمود، مکتوب و مصور گردیده بوده است، اطلاعی نداریم و هنگامی که میخواهیم از شاهنامهای شاهانه سخن بگوئیم، بیاراده متوجه شاهنامه بایسنقری میشویم که خوشبختانه در نوع خود در سراسر جهان بینظیر است و از تعرض دلالان و هنردوستان بینالمللی به دور مانده و در کتابخانه سلطنتی سابق برای خود خانهای امن و امان یافته است. یکی دیگر از این شاهنامهها، مجموعهای است عظیم به نام شاهنامه شاه طهماسبی که بدان شاهنامه شاه اسماعیل هم گفته میشود. این روزها درباره این مجموعه بسیار خوانده و شنیدهایم و همه میدانیم که این شاهنامه سرانجام ناقص گردید و همانند نخستین شاهنامه، شاهنامه دموت تا حدودی که ما میشناسیم به جرگه کتابهای خطی مصور مثله شده موجود در اروپا و امریکا پیوست و ما درین گفتار میخواهیم که این کتاب عظیم را معرفی کنیم، کتابی که پیش از نقص، پرارزشترین نسخه خطی مصور سراپا هنری فارسی بود و یکی از تصاویرش اکنون پرارزشترین نقاشیهای مینیاتور در سراسر مشرقزمین است.
ویژگی اصلی این پژوهش، کنکاش باستانشناسانه و روانشناسانه دربارهی شخصیتها و فضای اجتماعی و سیاسی داستانهای "شاهنامه" است. به باور نگارنده: "شاهنامه دارای دو بخش است که به طور کامل با هم تفاوت دارند. ویژگیهای ساختی، زبان شناسی، جهانبینی و مانند اینها در هر دو بخش چنان ناهماهنگ و ناهمخوانند که میتوان گفت دارای دو اندیشه، دو استعداد، و دو پسند جداگانه و نایکدستاند. برای نمونه در یک بخش سستی و ناپایداری جهان، بنیان جهانبینی است و در بخش دیگر آزپرستی و زیادهخواهی اساس جهانبینی است و در بخش دیگر آزپرستی و زیادهخواهی اساس جهانبینی نویسنده را میسازد؛ ..... بر این اساس میتوان شاهنامه را بر دو بخش جداگانه بخشبندی کرد بخش نخست از آغاز شاهنامه تا پایان شاهنشاهی (= امپراتوری) کیخسرو به همراه داستان رستم و اسفندیار است که شاهنامهی اصلی نامیده میشود و بخش دوم از آغاز پادشاهی لهراسب تا پایان شاهنامه (بدون داستان رستم و اسفندیار) است که آن را شاهنامه افزوده نام نهادهایم. شاهنامهی افزوده نوشتهی فردوسی است؛ اما شاهنامهی اصلی نویسندهی دیگری دارد که باید برای یافتن نامش در تاریخ و تاریخ ادبیات کاوش کرد. کتابی که پیش رو دارید کوشیده تا این نظر را که کل شاهنامه نوشتهی یک تن نیست به اثبات برساند".
این کتاب با همکاری چند نفر از شیفتگان خدمات مفید به آثار ارزنده گذشتگان حاصل آمده است، دانشمند گرامی آقای ایرج افشار در آذرماه 1349 وجود تالیف پایان نیافته کتاب را که بوسیله شادروان دکتر مهدی بیانی استاد فقید دانشگاه تهران تهیه شده بود باطلاع انجمن آثار ملی رسانیدند و طبق پیشنهاد ایشان آقای حسین محبوبی اردکانی زحمت مباشرت و سرپرستی چاپ آنرا بر عهده گرفتند و ....
کتاب سخنی کوتاه درباره بنیاد شاهنامه فردوسی مشتمل بر این عناوین است: سرگذشت شاهنامه؛ پایه گذاری، هدف، روش کار و برنامه بنیاد شاهنامه؛ کارهای انجام شده و برنامه آینده است. کتاب بوسیله مهدی غروی تهیه و تنظیم و توسط بنیاد شاهنامه فردوسی منتشر شده است
این کتاب در نوع خود کار جدیدی است و نویسنده در این کتاب، آرامگاه تمام شخصیت هایی که از لحاظ دینی، مذهبی، علمی، سیاسی، فرهنگی و کسانی را که به گونهای در تاریخ ایران چه قبل از اسلام و چه بعد از آن نقش داشتهاند، جمعآوری شده و پیشینه تاریخی مقبره در ایران بنا به هر نوع شرایط تاریخی مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است.