بلخ یکی از شهرهای کهن جهان است. در ازمنه قدیم، مرکزیت دولتهای بزرگ یونان باختری و قسمتی از متصرفات شاهنشاهی کوشانی بود. از نظر فرهنگی و تاریخی در آسیای میانه از شهرهای بزرگ قرون وسطی خراسان در ردیف هرات، نیشابور و مرو از اهمیت بزرگی برخوردار بوده است. مؤلفین قرون وسطی در ارتباط با ارزیابی شهر بلخ، از آن به نامهای افتخارآمیزی چون امالبلاد، قبتهالاسلام، جنتالارض، خیرالتراب و غیره یاد کردهاند.
ر این کتاب که از سوی "اداره کل میراث فرهنگی استان تهران "انتشار یافته تلاش شده جغرافیای تاریخی و محوطههای باستانی و بناهای تاریخی فرهنگی شهرستان "شمیران "(یکی از فرمانداریهای نه گانه تهران)، شامل "لواسان " و "رودبار قصران "به تفصیل و همراه با عکس معرفی گردد .ابتدای کتاب شامل اطلاعاتی است درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی شمیران، تقسیمات کشوری و فرمانداری شمیران، جغرافیای تاریخی و وجه تسمیه رودبار قصران داخل، کوهها و رودها و راههای رودبار قصران، اقوام ساکن در طبرستان قبل از مهاجرت آریاییها، تاریخ رودبار قصران از دوره آشوریها و مادها و هخامنشیان تا دوره قاجار (به ویژه دوره علویان آل بویه، غزنویان، اسماعیلیان، مرعشیان، چلاویان، جلالیان، تیموریان و آل کیا) .سپس آثار باستانی و تاریخی فرهنگی "دشت لار"، "لواسان بزرگ "و "رودبار قصران"، به ترتیب و تفکیک شهرها و روستاهای آنها معرفی شدهاند که عموما شامل محوطههای باستانی، قلعهها، امامزادهها، کاروانسراها، قبرستانها، رباطها، تپههای باستانی، مساجد و حسینیهها، حمامها، کاخها، مناظر طبیعی، باغها و سایر بناهای باستانی تاریخی است . در پایان کتاب فهرست منابع و فهرست محوطهها و بناهای تاریخی فرهنگی شمیران (لواسان و رودبار قصران)، همچنین نقشه موقعیت جغرافیایی آثار یاد شده (نقشه باستان شناسی) آمده است
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.
مسلمانان مقبره اشخاص مقدس مذهبی را مزار مینامند. این مزارها بعضاً بالای خود عمارتی داشته و در برخی موارد بدون عمارت میباشند. مواقع مزارها در قبرستان، باگذاشتن علایمی چون پنجه دست فلزی، شاخ آهو گوزن، بیرقهای سرخ و سبز و غیره از قبرهای عادی تفریق (جدا) میشوند. تقدسی مذهبی قبرها سبب حفاظت آثار معماری اکثر ساختمانها شده زیرا هر کس حتی استیلاگران (مهاجمین) نیز از تخریب آنها خودداری نمودهاند. مزارها را مراقبت نموده و در حفاظت آنها سعی میورزیدند. محققین افغان راجع به کتیبههای مزارات شهرهای هرات، کابل و غزنی، آثار متعددی تألیف نمودهاند. متأسفانه آثار کتبی شهر بلخ و نواحی اطراف آن تاکنون مورد جمعآوری و تحقیق قرار نگرفته است.
کمال خجندی در تاریخ ادبیات تاجیکی و فارسی همچون شاعری غزلسرا مقامی بزرگ دارد. غزلیات او در ممالک گوناگون دنیا انتشار یافته است. اینجا ما میخواهیم راجع به آثار کمال خجندی که در اواخر سال 1981 و اوایل سال 1982 م از موزهها، کتابخانهها و بایگانیها هندوستان گردآوردهایم، تامل کنیم.