کتابخانه مجازی ادبیات

قاضی ابوالفرج قرشی اصفهانی ملقب به کاتب، مورخ و شاعر و نویسنده مشهور قرن سوم و چهارم هجری است. کتاب الاغانی دیوان هنر ترانه‌گویی و رامشگری است که در قرن ابوالفرج به قله کمال رسیده بود. جنس نغمه‌ها و لحن آنها و اصطلاحات موسیقی و نام بسیاری از سازها و افزارهای موسیقی و پرده‌ها و مقام‌های آن را ضبط کرده که بیشتر آنها فارسی است. اما این کتاب شامل چهل فصل در تراجم احوال شاعران و موسیقی‌دانان ایرانی‌تبار یا شیعی‌مذهب یا شاعرانی است که در تاریخ و ادب ایران مشهورند. در آغاز هر فصل مقدمه مختصری نوشته شده تا خواننده را در شناخت صاحب ترجمه کمک کند. قسمت‌های منتخب در ذیل عنوان‌هایی است که به تناسب هر موضوع نوشته و شماره‌گذاری شده است.

قاضی ابوالفرج قرشی اصفهانی ملقب به کاتب، مورخ و شاعر و نویسنده مشهور قرن سوم و چهارم هجری است. کتاب الاغانی دیوان هنر ترانه‌گویی و رامشگری است که در قرن ابوالفرج به قله کمال رسیده بود. جنس نغمه‌ها و لحن آنها و اصطلاحات موسیقی و نام بسیاری از سازها و افزارهای موسیقی و پرده‌ها و مقام‌های آن را ضبط کرده که بیشتر آنها فارسی است. اما این کتاب شامل چهل فصل در تراجم احوال شاعران و موسیقی‌دانان ایرانی‌تبار یا شیعی‌مذهب یا شاعرانی است که در تاریخ و ادب ایران مشهورند. در آغاز هر فصل مقدمه مختصری نوشته شده تا خواننده را در شناخت صاحب ترجمه کمک کند. قسمت‌های منتخب در ذیل عنوان‌هایی است که به تناسب هر موضوع نوشته و شماره‌گذاری شده است.

این کتاب به مطالعه‌ی سازمان‌ها و نهادهای ریز و درشت حکومت صفوی می‌پردازد. مینورسکی برای این کار،کتاب تذکره‌الملوک را اصل گرفته و توضیحات آن کتاب را براساس کتاب‌های دیگر مانند جهان‌آرای عباسی یا سفرنامه‌های کمپفر و سانسون و به‌خصوص شاردن تکمیل می‌کند. این کتاب مناسب کسانی است که تاریخ صفویه را به‌طور تخصصی دنبال می‌کنند.

ابومنصور محمد بن احمد توسی شناخته‌شده به دقیقی (زاده ۳۲۰ - مرگ میان سال‌های ۳۵۶-۳۵۹ خورشیدی) شاعر بزرگ دری‌زبان بود. زادگاه وی بنا به روایات گوناگون، توس، بلخ، سمرقند و بخارا ذکر شده است. او از معدود شاعران ادبیات فارسی بوده که دین زرتشتی داشته است. دقیقی آغازکننده سرایش شاهنامه بود. او در روزگار سامانیان می‌زیست و از امیران سامانی منصور بن نوح سامانی (پادشاهی ۳۵۰-۳۶۵) و نوح دوم سامانی(پادشاهی ۳۶۵-۳۸۷) را مدح گفته‌است. دقیقی چندی هم در دربار چغانیان به‌سربرده‌است و از میان امیران چغانی فخرالدوله ابوالمظفر احمد بن محد، امیر ابوسعد مظفر و امیر ابونصر را ستوده‌است. دقیقی گویا به فرمان نوح دوم سامانی به سرودن شاهنامه دست‌یازیده‌است؛ ولی به گفته فردوسی بیش از هزار بیت از آن و آن هم درباره گشتاسپ و تاختن ارجاسپ به ایران را به نظم نکشیده که به دست برده‌ای کشته می‌شود. گشتاسپ‌نامه دقیقی را پس از شاهنامه برترین اثر حماسی فارسی در بحر متقارب دانسته‌اند. در این کتاب زندگی و اشعار او به بررسی گذاشته شده است.