چندی پیش چاپ دوم «دره نادره» اثر معروف و گرانسنگ میرزا مهدی خان استرآبادی، منشی نادرشاه افشار با تجدید نظر در دسترس ادیبان و مورخان و دوستداران انشاء مصنوع قرار گرفت. آن که چاپ اول این کتاب را دیده باشد و اکنون چاپ دوم را پژوهشگرانه بنگرد، درخواهد یافت که بیست و پنج سال فاصله دو چاپ، به مصحح و شارح دانشمند «استاد دکتر سیدجعفر شهیدی» فرصت داده است تا با سعی شخصی و بهرهجویی از نظر دانشورانی که به یاری ایشان برخاستهاند (آقای دکتر احمد مهدوی دامغانی و ...) نادرستیها و نارسائیهای چاپ نخست را تا حد زیادی سامان بخشند. کتاب در 1100 صفحه با چاپ افست و صحافی نسبتاً خوب از سوی «شرکت انتشارات علمی و فرهنگی» نشر یافته و 230 صفحه تلخیص و تعلیقات و فهرست آن کارگشای دانشپژوهان است. نقد نویسی بر «دره نادره» و بررسی همه جانبه آنچه استاد شهیدی در تصحیح و توضیح آن کردهاند کاری است سودمند که رامشی دیگر میجوید و در این آشفته جانیها، دست و دل من از آن کوتاه است. بنابراین در این گفتار، تنها به اظهار نظر درباره «اشعار عربی کتاب» که ذوقیترین و احتمالاً فنیترین بخش «دره نادره» است بسنده میشود و به اختصار از چگونگی متن و ترجمه برخی از این شعرها که بیشتر جای بحث داشته. سخن میرود.
موضوع کتاب سراج اللغه، اشعار فارسی و عربی مربوط به لغات قرآن یا به نظم درآوردن لغات قرآن کریم است که توسط سیدمحمدتقی مدنی اصفهانی چهارسوقی تالیف شده است
مولف کتاب در مورد موضوع کتاب می گوید: "... شرح غزلها بیشتر بر روش شرح تطبیقی استوار است که در ایران تقریبا بدیع و کم سابقه است. یعنی سعی نگارنده بر این است که بتوانم شرحی تطبیقی با عنایت به هر سه زبان اصلی عالم اسلام عربی و ترکی و فارسی بنگارم ...
این کتاب صورت بازبینی نوشتههایی از نویسنده است که نخست در مجلههای ادبی و سپس در کتاب «شناختی تازه از سعدی» آمده است. در این کتاب شواهد فراوانی در گفتارها افزوده شده و تمام شعرهای عربی به فارسی ترجمه شده است. عناوین نوشتارها بدین ترتیب است: از سعدی چه میدانیم، مضمونگیری سعدی از شاعران عرب، امانت سعدی، تأثیر قران و حدیث و شعر عربی بر آثار سعدی، مثلثات سعدی، جایگاه سعدی در شعر تازی، آثار عربی سعدی و اغراض آن، مقدمه پرفسور احسان عباس بر شعرهای عربی سعدی.
این کتاب در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول شامل هشت مقاله است در زمینه شناخت سعدی و آثار عربی او با زیرنویسهای مستقل. در بخش دوم متن مصحح و معرب اشعار عربی سعدی با شرح و حواشی لازم دیده میشود و بخش سوم به ترجمه فارسی شعرهای اختصاص یافته است.