کتابخانه مجازی ادبیات

در «فرهنگ پهلوی» واژه‌های آرامی که ازوارش یا هزوارش خوانده می‌شود، به واژه‌های ایرانی یا پارسی میانک گردانیده شده است. این واژه‌ها دسته‌بندی شده و در هر باب یک رشته واژه که با هم پیوستگی دارد، یاد گردیده است؛ در یکم: نام‌های خدا و مینویان؛ در دوم: گیتی و آنچه از آن است چون خاک و شهر و خانه؛ در سوم: در آب و رود و زره و جوی و جز اینها؛ در چهارم: در دانه‌ها و میوه‌ها؛ در پنجم: در خورش‌ها و آشام‌ها. نام نویسنده این فرهنگ به دست نیامده است؛ اما بی‌گمان فرهنگی است از روزگار ساسانیان.

این کتاب دارای نام‌های خاص اوستایی از تحقیق و بررسی در سه نام‌نامه مختلف از دانشمندان ایرانی و آلمانی است؛ کتاب «نام‌نامه ایرانی» تألیف فردیناند یوستی، کتاب «نام‌نامه اشخاص ایرانی» تألیف مانفرد مایرهوفر و کتاب «دانشنامه مزدیسنا» تألیف جهانگیر اوشیدری. نویسنده کوشیده در مورد هر واژه از نظر معانی، حالت واژه، جنس واژه، شمار واژه و کاربرد آن در کتب دیگر مانند کتب پهلوی و شاهنامه و .... به تفصیل شرح داده شود.

این مقاله از بخش دوم رساله مولانا روحی انارجانی که به لهجه محلی مردم تبریزست سخن می گوید. این رساله دارای دو بخش کاملا مستقل و متمایز است؛ بخش نخست آن درباره رسم و آئین مردم تبریز و بخش دیگر درباره زبان مردم این شهر در پایان سده دهم هجریست. نخستین بخش دارای دوازده فصل و بخش دوم دارای چهارده فصل است. این رساله را نخستین بار شادروان عباس اقبال در شماره سوم سال دوم مجله یادگار معرفی و عکس دو برگ از آنرا برای نمونه چاپ کرده است.

اندرز آذربد مارسپندان یکی از پندنامه‌های پهلوی است و چنان‌که از نامش پیداست، منسوب است به «آذربد مارسپندان» اندرز بد و مؤبد بزرگ زمان شاپور دوم و جزء متون پهلوی چاپ جاماسب جی دستور مینوچهر جی جاماسپ اسانا در صحیفه‌های 58 تا 71 به چاپ رسیده و در میان اندرز خسرو کواتان و متن ناقصی که از صحیفه 72 آغاز می‌شود، جای دارد.