کتابخانه مجازی ادبیات

در این کتاب در مجموعه ای مختصر به معرفی سرداران طنز ایران پرداخته شده و شش چهره معروف و نامدار ادبی معرفی شده است: سوزنی سمرقندی، ملانصرالدین، عبید زاکانی، سید اشرف الدین حسینی، ایرج میرزا و استاد علی اکبر دهخدا که از نظر مولف سرداران طنز ایران هستند و بیشترین نقش را در زمینه طنز وو انتقاد و فکاهت و هجو و هزل در زبان و ادبیات فارسی داشته اند.

در فن آرایش سخن و صنایع بدیعی "سوال و جواب" را یکی از محسنات بدیع معنوی به شمار آورده اند و آن چنان است که شاعر در بیتی و یا چند بیت و یا بیش از آن، سخن خود را به صورت پرسش و پاسخ موضوع می کند و این تفنن ادبی، گاه چندان به درازا می‌کشد که از آغاز تا پایان یک قصیده طولانی را نیز دربر می‌گیرد. کتاب حاضر که "گفتگو در شعر فارسی" نام دارد بیشترین اشعاری را که تاکنون به شیوه پرسش و پاسخ سروده شده اند، شامل می‌شود.

در این کتاب تلاش شده که تصویری کامل از زمانه و آثار عبید ارائه شود، اما برای پرهیز از سوء تفاهمات احتمالی از پاره‌ای از طنزهای درخشان عبید چشم پوشی شده است. ماخذ نویسنده در این کتاب، کلیات عبید است با مقدمه زنده‌یاد عباس اقبال آشتیانی که در 1343 ش به کوشش دکتر پرویز اتابکی چاپ و منتشر شده است. ایشان حکایتهای عربی رساله دلگشا را ترجمه و بعضی واژه‌ها را معنی کرد‌ه‌اند و سرچشمه مضامین برخی از حکایت‌های عبید را بازنموده‌اند. نویسنده در این رساله با استفاده از آثار عبید، چاپ تاجیکستان، نویسنده اصلی "تعریفات ملا دوپیازه" را که تاکنون ناشناخته بود، شناسانده است

شناخت دهخدای شاعر از آن‌رو ضرورت دارد که نه‌تنها شعر استوار و پرجان و جوهری ساخته که گاه با آثار اساتید فن پهلو می‌زند، بلکه هم از آن‌روی که دهخدا یکی از معدود کسانی که است که پیش از نیما آغاز به نوآوری در شعر فارسی کردند. البته این نوآوری در نخستین نگاه، بیشتر جنبه نوآوری فکری دارد تا قالب تازه و فکر نیز بنا به اقتضای زمان یا از سیاست و جامعه و انقلاب است یا یورش به خرافه و قشری‌گری و دورماندگی از مدنیت و تکامل علوم مختلف. در این کتاب که با زندگینامه دهخدا آغاز می‌شود، بحث درباره اشعار او در ادامه آمده و سپس نمونه‌هایی از انواع شعرهای دهخدا معرفی شده و پیش از هر شعر تعریف و توضیحی کوتاه، شأن نزول یا انگیزه سرایش نیز اغلب روشن شده است.