کتابخانه مجازی ادبیات

در پژوهش حاضر کوشیده شده ضمن بررسی تاریخی تحولات اجتماعی مانند نقش مذهب و چگونگی حرکت‌های مذهبی سیاسی، تغییرات تشکیلات اداری در چارچوب رویدادهای سیاسی و اقتصادی ایران عصر قاجار معرفی و ارزیابی شود. افزون بر آن مباحث تنظیمات و قوانین در دوران‌ قاجار تاسیس انجمن‌ها و احزاب و گسترش آن‌ها از جمله موارد قابل توجه در بررسی حاضر است. در آغاز کتاب منابع این اثر و محتوای آن‌ها معرفی شده است. روند گسترش تاریخی قاجار، حکومت‌های عصر قاجار، ساختار حکومت در دوران قاجار (نظام و تشکیلات اداری حکومت، و تقسیمات کشوری و اداری)، سازمان لشکری در دوران قاجار، سیاست مذهبی در عصر قاجار، طبقات و سلسله مراتب اجتماعی در عصر قاجار، تنظیمات و قوانین در دوران قاجار، سیاست‌های فرهنگی در عصر قاجار، روابط خارجی ایران در دوران قاجار، امتیازها و قراردادهایی که از جانب اتباع و یا دولت‌های بیگانه با ایران منعقد شده است، جنبش‌های اجتماعی ایران در عصر قاجار، و گسترش گروه‌ها و احزاب سیاسی در عصر قاجار.

بخش تحقیقات عشایری موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از سال 1356 تصمیم به جمع آوری و انتشار منابع و مآخذ فارسی عشایر ایران گرفت. حاصل این پژوهشها ابتدا در سال 1357 و سپس تکمیل شده آن در سال 1360 در نسخه های معدودی که حاوی 280 منبع و مآخذ فارسی عشایر ایران بود، بصورت زیراکسی منتشر گردید. در مرحله سوم در سال 1361 پژوهشگران موسسه مذکور موفق شدند یکصد و بیست منبع دیگر نیز بدان افزوده و سرانجام تمامی منابع و مآخذ مذکور در سال 1362 در هم ادغام و به صورت 400 منبع و مآخذ فارسی عشایر ایران آماده گردید، لیکن ادامه کار و تفحص در کم و کیف دستآوردها هیچگاه متوقف نشد و یر اساس این اندیشه، جمع آوری و منابع و مآخذ با همکاری پژوهشگران علاقه مند ادامه یافت، که صد منبع و مآخذ منتشر شده در معدود نسخه های زیراکسی در سال 1363 به کوشش آقای شاهرخ ترغیبی نمونه آن می باشد. انگیزه تدوین این کتاب وجود مقالات فراوان ولی پراکنده مربوط عشایر ایران و نیز برخی کتب و نوشته هایی بود که بخشی از آن به مسائل مختلف عشایر ایران اختصاص داشت ولی به هیچ شکلی تدوین نگردیده و آگاهی دوستداان از آنها بسیار مشکل می نمود، زیرا گاهی دسترسی به نشریات پراکنده سازمانهای مختلف دولتی و نشریات منتشره در شهرستانها تا مرز نامیسر بودن و عدم آگاهی از آن وجود دارد. چون اسماء عشایری مناطق مختلف در منابع اصلی اعراب گذاری نشده و دسترسی به مطلعین محلی نیز میسر نبود ممکن است ضبط املائی برخی از اسماء نادرست باشد، هرچند تا آنجا که ممکن بود در تصحیح آن دقت لازم اعمال شده است.

هدف از تألیف این کتاب، شناساندن نام آوران و افتخار آفرینان سیستان از روی بیطرفی و بر پایه مآخذ و منابع معتبر تاریخی است. این سرزمین از گذشته های دور تا به امروز، خاستگاه صدها سیاست پیشه، سردار، دانشمند، شاعر، عارف و… بوده است. بعنوان نمونه می توان از یعقوب لیث، امیر حمزه، فرخی سیستانی، ابو سعید سجزی و… نام برد که بعضی از آنان شهرتی جهانی هم دارند. از آنجا که فراهم آوردن نام و نشان همه بزرگان سیستانی امکان پذیر نیست، کتاب حاضر مجموعه ای است مشتمل بر زندگینامه گروهی از آنان؛ و نیز معرف اوضاع اجتماعی، سیاسی و روابط ارباب حکومت با مردم آن دیار.

در مجموعه حاضر اطلاعاتی درباره موقعیت جغرافیایی، وجه تسمیه و پیشینه تاریخی 241 شهر ایران گردآوری شده است .در ابتدای کتاب، مطالبی درباره جایگاه جغرافیایی، ناهمواری ها، آب و هوا، پوشش گیاهی و زندگی جانوری سرزمین ایران، همچنین خاستگاه ایرانیان، نام ایران و پیشینه تاریخی این مرز و بوم آمده است .کتاب با عکس هایی از آثار تاریخی و مراکز دیدنی شهرهای شرح شده، همراه است.