کتابخانه مجازی ادبیات

در این کتاب معاصران شاملو، از جمله منوچهر آتشی، رضا براهنی، ناصر پاکدامن، مسعود خیام، نصرت رحمانی، یداله رویایی، حسن زرهی، شمس لنگرودی، عمران صلاحی، جواد مجابی، محمد محمد علی و... قلم زده اند. بخش اعظم مطالب این کتاب برای نخستین بار در ایران منتشر می شود. ادیسه ی بامداد، در جست و جوی آن چیزهاست که همیشه از نگاه ها و متن ها گریخته اند، همه ی آن چیزهایی که ما را به شاملو و کار شاملو نزدیک و نزدیک تر می کند. به این اعتبار، به جای تکرار دانسته ها، شروع نادانسته ها را پیش کشیده ایم و سفری در پیش گرفته ایم که هدف اش شناخت کسی است که در شعر حسادت برانگیز «درآستانه»، سفر جان کاه و فرصت کوتاه را به جان می پذیرد. این چه شاعری است که حسرت نمی خورد ؟ و چه برجا گذاشته که حسادت برمی انگیزد ؟ چه بر جای گذاشته که برجا می ماند و شاعر را برپا می کند ؟ ما، کارمان را بر کشف گوشه های پنهان اش گذاشته ایم... بخش نخست کتاب به زنده گی شاملو می پردازد. زنده گی نامه ی احمد شاملو، و منابع دیگری مثل آن چه شاملو در روزنامه ی کیهان درباره ی زنده گی اش نوشته، از جمله مطالب این بخش است. یاد بامداد، بخش دیگر کتاب است، در این قسمت شاعران و نویسنده گان از خاطرات شان با شاملو می گویند. بزرگ داشت بامداد، بخش سوم کتاب است. پیام ها، سخن رانی ها و یادداشت هایی که بعد از مرگ شاملو از جانب هم راهان شاملو منتشر شده است. بخش بعدی، نقد و بررسی شاملو و آثارش است. رضا براهنی، ناصر پاکدامن، تقی پورنامداریان، علی حصوری، یداله رویایی، حسن زرهی، میرزا آقا عسگری، شمس لنگرودی و دیگران نقد دقیقی از نیم قرن فعالیت شاملو را ارائه می کنند. گفت و نگفت از بامداد مجموعه ی گفت و گوهاست. گفت و گوهایی با شاعران (مفتون امینی، منوچهر آتشی، نصرت رحمانی، محمد حقوقی، محمد علی سپانلو، سهراب مازندرانی، ضیا موحد، علی باباچاهی)، با نویسنده گان (جواد مجابی، نسیم خاکسار، جلال سرفراز، اسد سیف، داریوش کارگر، رضا مقصدی، محمد محمد علی)، و همین طور آیدا سرکیسیان، و بخش های مهمی از گفت و گوی هفده ساعته ی احمد شاملو با مجله ی فردوسی، مطالب این بخش را تشکیل می دهد. متن کامل سخنرانی احمد شاملو در دانش گاه برکلی که بحث های فراوانی را به همراه داشت، و به قضیه ی معروف «فردوسی و شاملو» دامن زد، در این کتاب آمده است. این نخستین بار است که متن این سخن رانی به صورت کامل در ایران منتشر می شود. نقد و نظر محمدرضا باطنی و شمس لنگرودی درباره ی این سخن رانی، در ادامه آمده است. شاملو در سکانس آخر، متن سناریوی فیلمی است که بهمن مقصودلو درباره ی شاملو ساخته است. درین فیلم، در کنار احمد شاملو، محمود دولت آبادی، ناصر تقوایی، محمد علی سپانلو، سیمین بهبهانی، عباس کیارستمی، محمد حقوقی، بهرام بیضایی، اسماعیل نوری علا، و آیدا حضور می یابند. متن سناریو صحبت های این افراد را دربر می گیرد. انتشار «ادیسه ی بامداد»، فرصتی است برای کشف فضاهای کور، در زنده گی، در شعر و ادبیاتی که نام احمد شاملو را با خود می برد...

اگر آرمان‌ها و دیدگاه‌های عصر روشنگری در قرن هفدهم وهیجدهم و در زمان شکل‌گیری تحت سیطرۀ روح نئوکلاسیسم قرار داشت،هنگام ظهور تفصیلی اجتماعی - سیاسی خوددر هیئت ایدئولوژی‌ها و گرایش‌هایی چون«ناسیونالیسم»،«ژاکوبنیسم»،«بلشویسم»و در قالب انقلاب‌ها و نهضت‌های اجتماعی - سیاسی رادیکال ذیل روح رمانتیسم بود که تداومیافت و در قالب شخصیت‌هایی چون ربسپیر،روسو و لنین تجسم یافت. اگرچه در رمانتیسم اجتماعی ساختار اصلی شخصیت‌ها و حتیتا حدودی چگونگی شرح مسائل اجتماعی در داستان‌ها صبغۀرمانتیک داشت و از پرداخت‌های رئالیستی دور بود،همین‌که نویسندگان رمانتیک اجتماعی به مسائلی چون فقر و فساد و بی‌عدالتی طبقاتی و مبارزات فرودستان جامعه توجه می‌کردند و شخصیت‌های اصلی آثار خود را به جای اشراف دل‌شکسته و عاشق‌پیشه،محرومان،فقرا و قربانیان مفاسد و بی‌عدالتی‌هایاجتماعی قرار می‌دادند از تحول و آغاز مقطع تازه‌ای در حیات رمانتیسم ادبی حکایت می‌کردند که آن را رمانتیسم ادبی،اجتماعی نامیده‌ایم.

اين‌ كتاب‌ آميزه‌اي‌ است‌ از نوشته‌هاي‌ گوناگون‌، از تأليف‌ و ترجمه‌ كه‌ در واقع‌ بيش‌ از چهل‌ سال‌ آزمايش‌هاي‌ قلمي‌ را دربرمي‌ گيرد، و قدم‌ به‌ قدم‌ گذشت‌ عمر مرا دنبال‌ كرده‌ است‌ . اين‌ مجموعه‌ علقه‌اي‌ خاطره‌انگيزتر از ساير نوشته‌هايم‌ با من‌ ايجاد مي‌كند، زيرا جويباره‌اي‌ است‌ از چند دهه‌ از گذشت‌ عمر، و هر قطعة‌ آن‌ يادآور دوره‌اي‌ خاص ' مي‌شود، همراه‌ با زيروبم‌ها و غم‌وشاديهايش‌. قطعه‌هاي‌ نخست‌ يادآور زماني‌ است‌ كه‌ تازه‌ شروع‌ به‌ آزمايش‌ هائي‌ در زمينة‌ نوشتن‌ كرده‌ بودم‌. سالهائي‌ پر ازاميد و شور بود كه‌ جواني‌ در برابر ما چون‌ دشت‌ سبز گسترده‌اي‌ مي‌نمود، و ما گمان‌ مي‌كرديم‌ كه‌ منبعي‌ پايان‌ناپذير دارد، و به‌ همراه‌ آن‌ تا آن‌ سر دنيا خواهيم‌ رفت‌، و به‌ همراه‌ آن‌ زندگي‌ را فتح‌ خواهيم‌ كرد. در كنار آنها نوشته‌ هائي‌ بود كه‌ ناتمام‌ مانده‌ بود و آنها را بعد از چند سال‌ تمام‌ كردم‌. اينگونه‌ بود ترجمة‌ قطعه‌هائي‌ از شكسپير كه‌ آنها را چند بار گذاشتم‌ و برداشتم‌. بعضي‌ از ترجمه‌ها را خواستم‌ در درس‌ «سنجش‌ ادبيات‌ ايران‌ با خارج‌» و «بررسي‌ ادبيات‌ جهان‌» كه‌ در دانشگاه‌ تهران‌ بر عهدة‌ من‌ بود به‌ كار برم‌. فهم‌ دقيق‌ ادبيات‌ فارسي‌ بدون‌ آشنائي‌ و سنجش‌ با نمونه‌ هائي‌ از ادب‌ ساير كشورها ميسر نمي‌شود. تنها در مقام‌ مقايسه‌ است‌ كه‌ ما به‌ تشابه‌ هائي‌ در ميان‌ انديشة‌ بشري‌ پي‌ مي‌بريم‌. همة‌ اين‌ آثار بيان‌ كنندة‌ بيش‌ از يك‌ چيز نيستند: زندگي‌ و مرگ‌ ، كه‌ در ميان‌ همة‌ آدميزادگان‌ مشترك‌ است‌، و از اين‌ رو همگي‌ در يك‌ نقطه‌ به‌ هم‌ مي‌رسند. در طبع‌ آخر مطالبي‌ بر كتاب‌ افزوده‌ گرديد. اين‌ افزوده‌ها كتاب‌ را بيش‌ از پيش‌ به‌ صورت‌ يك‌ مجموعة‌ « ملمع‌» در آورده‌ است‌: آميزة‌ ترجمه‌ و تاًليف‌، قديم‌ و جديد، شعر و نثر و سياست‌ و ادب‌...چنانكه‌ ديده‌ مي‌شود گونه‌ گوني‌ مطالب‌ ناشي‌ از حالت‌ها و زمانهاي‌ متفاوت‌ است‌، كه‌ سهم‌ اتفاق‌ را هم‌ نبايد در آنها ناديده‌ گرفت‌. با اين‌ حال‌، هم‌ قدري‌ عمد با آن‌ همراه‌ گرديد؛ بدين‌ معنا كه‌ خواستم‌ لااقل‌ در ترجمه‌ ، چند نمونه‌ از ادب‌ قديم‌ و جديد، شرق‌ و غرب‌ را عرضه‌ كرده‌ باشم‌، تا نموداري‌ باشند از بازتاب‌هاي‌ گوناگون‌ انديشه‌، در دوره‌ هائي‌ دور از يكديگر.

اثر حاضر که در سه بخش اصلی فراهم آمده حاوی مباحث و مطالبی است درباره تاریخ ایران در عصر هخامنشی و تقابل آن با تمدن یونان .بخش نخست از دو مبحث تشکیل شده که طی آن، به موقعیت جغرافیایی سرزمین ایران و پیشینه قوم آریایی اشاره شده، سپس از تاریخ و تمدن هخامنشی ـ به ویژه دوران کوروش و داریوش و اقدامات آنها ـ سخن به میان آمده است. در مبحث دوم، تاریخچه روابط ایران و یونان در دوره هخامنشی، به ویژه جنگ‌های این دو قدرت باستانی، بررسی شده است که نویسنده در این دو بخش با نگاهی نقادانه، به گزارش‌های مورخان یونان، از جمله هرودوت و گزنفون استناد کرده است ، در بخش دوم، ترجمه نمایشنامه ایرانیان اثر ایسخیلوس (آشیل) درباره جنگ خشایارشا با یونانیان به چاپ رسیده است.