ایهام یکی از مهم‌ترین صنایع معنوی بدیع در ادبیات فارسی است، اما علی رغم اهمیتش در تعریف و انواع آن در کتب بدیع و بلاغت دقت کافی نشده است. یکی از اهداف مقاله حاضر بازتعریف ایهام است. در این مقاله با بررسی تعریف ایهام در کتب گوناگون قدیم و جدید، سعی می‌شود تعریف دقیق‌تری از ایهام به دست داده شود. همچنین انواع ایهام در کتاب‌های قدیم و جدید بلاغی فارسی و عربی ـ مانند ایهام مجرده، ایهام مرشحه، ایهام مبیّنه، ایهام ذوالوجوه ـ نقل و سپس تحلیل و نقد می‌شود؛ و سپس با بهره‌گیری از دانش زبان‌شناسی، تقسیم‌بندی تازه‌ای از ایهام به دست داده می‌شود. این تقسیم‌بندی با استفاده از مثال‌های گوناگون از متون کلاسیک و معاصر فارسی، اثبات می‌شود. برخی از انواع ایهام که در این مقاله مطرح و تعریف شده‌اند، عبارتند از: ایهام واژگانی، ایهام نحوی، ایهام گروهی، ایهام ساختاری، ایهام مرجع ضمیر، ایهام حذف، ایهام خوانشی، ایهام زَبَرزنجیری. این مقاله، روشی نو را برای تحلیل ایهام در آثار ادبی، به‌ویژه شعر، مطرح می‌کند.

منابع مشابه بیشتر ...

650835ce86c40.jpg

زیباییهای سخن

سیدمحمود خیری

موضوع کتاب زیباییهای سخن اثر سید محمود خیری شامل انواع شعر و زیباترین صنایع و بدایع در اشعار و شرح حالی از شعرای نامی و نمونه ای از آثار و گفتار و اشعار زیبا و تالیفات آن است که برای همه علاقمندان به شعر و ادبیات پارسی به ویژه دانش آموزان و دانشجویان رشته ادبی در دبیرستانها و دانشکده ها و طالبان کنکور مناسب است

64d4cd1741e8b.jpg

بدیع (بر بنیاد آثار سعدی)

احد پیشگر

این کتاب با عنوان بدیع (بر بنیاد آثار سعدی) از سه بخش مجزّا تشکیل شده است که عبارتند از: بخش اول؛ شامل بدیع لفظی که در این بخش سی و هفت آرایه بدیعی لفظی آمده است. بخش دوم؛ بدیع معنوی که در این بخش چهل و شش صنایع بدیعی معنوی آمده است. بخش سوم؛ تکمله: با توجه به اینکه بعضی از صنایع بدیعی در آثار سعدی به کار نرفته لذا برای کامل شدن آرایه های بدیعی کتاب چند آرایه بدیعی در بخش سوم با عناوین: تشریح-توجیه (محتمل الضّدّین)-توشیح-حذف-لغز-مادّه تاریخ-و معمّا آمده است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5d62ba84b7cae.png

متناقض‌نمایی در شعر فارسی

امیر چناری

متناقض‌نمایی از آغاز در شعر فارسی شناخته شده بود؛ اما با ورود مضامین عرفانی و تجارب روحانی در شعر قرن ششم، در شعر فارسی رواج یافت و شاعرانی نظیر سنایی، انوری، خاقانی، نظامی و عطار پیش از مولوی آن را فراوان به کار برده بودند. متناقض‌نمایی همواره در شعر فارسی به کار می‌رفته و می‌رود؛ اما در برخی از دوره‌ها و شعر برخی شاعران بسامد بالاتری دارد. این مورد یکی از ویژگی‌های سبکی مهم آثار مولوی است. سؤال اصلی تحقیق در این کتاب، آن است که متناقض‌نمایی و انواع آن چیست و جلوه‌های آن در غزل‌های مولوی چگونه است؟

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران
کتاب
570810b1ab7a2.PNG

سبک‌شناسي شعر قيصر امين پور (با تکيه بر نوآوري‌های بلاغي)

امیر چناری

قيصر امين پور (1338-1386) يکي از بزرگترن و تأثيرگذارترين شاعران دوران انقلاب اسلامي ايران است. بررسي سبک شعر او با تکيه بر نوآوري‌هاي بلاغي، موضوع مقاله حاضر است. شعرهاي وي از جنبه بلاغي ارزش فراواني دارد و بر ظرفيت‌ها و توانمندي زبان فارسي افزوده است. سه عنصر مهم بلاغي و سبکي در شعر امين پور عبارتند از: ايهام، متناقض نمايي و ايجاز. ايهام در شعر او انواع گوناگوني دارد که در اين مقاله بررسي شده است. بسياري از ايهام‌هاي او جديد است. متناقض نمايي نيز از نظر بسامد و انواع در شعر وي تحليل شده است. ايجاز در شعر امين پور عواملي دارد از جمله: ايهام، نمادپردازي، شعرهاي طرح وار و روايي کوتاه، بهره‌گيري از قالب‌هاي رباعي و دوبيتي و کم کردن ابيات غزل. امين پور توانسته است ويژگي‌هاي سبکي و بلاغي شعر کلاسيک و شعر نيمايي را هم در شعر نوي خود تلفيق کند و هم در شعرهايش در قالب‌هاي کلاسيک. يکي از عواملي که در نهايت، باعث برجستگي سبکي اوست، نوآوري در عناصر بلاغي مذکور و درک انتظار مخاطبان امروز از شعر است.

فنون ادبی/بلاغت (بیان، بدیع، معانی) پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران پژوهش‌ها/سبک شناسی و مکتب‌های ادبی
مقاله