کتابخانه مجازی ادبیات

بوستان، همتای جاودانه‌ی گلستان، با این تفاوت که منظوم است. این منظومه‌ی چهارهزار بیتی همانند گلستان داستان به داستان و مواعظ شیرینی در آغاز یا انجام هر داستان در آن آمده است. وزن این منظومه، همانند شاهنامه‌ی فردوسی (بحرمتقارب) است. این اثر درخشان هم‌مانند گلستان مخاطب عام و خاص دارد و مطبوع هر طبعی است، و بیش از هفتصد سال است که در اقلیم فارسی زبان (علاوه بر ایران، شبه قاره‌ی هند، افغانستان و آسیای میانه به ویژه سمرقند و بخارا و تاجیکستان) در مکتب‌خانه‌ها و سپس در عصر جدید در آموزشگاه‌ها و مدارس عالی و دانشکده‌ها کتاب درسی آموزشی است و مهمترین درسی که می‌دهد درس زندگی است. بوستان مشتمل بر 10 باب است : 1. در عدل و تدبیر و رای 2. در احسان 3. در عشق و مستی و شور 4. در تواضع 5. در رضا 6. در قناعت 7. در عالم تربیت 8. در شکر بر عافیت 9. در توبه و راه صواب 10 .در مناجات و ختم کتاب.

دکتر برات زنجانی در توضیح موضوع کتاب کشف الابیات بوستان و گلستان سعدی می گوید: شهرت بوستان و گلستان سعدی از نیمه دوم قرن هفتم یعنی اندکی بعد از تالیف آنها شروع شده و در امتداد زمان به درازای قرنها و اعصار کشیده شده است. هر چند اغلب بیتهای بوستان پاره ای از روح بلند سعدی و هر کدام مستقلا دارای معنی و مفهوم بایسته و شایسته است اما برای درک مسیر فکری شاعر گاهی دانستن رابطه و بستگیهای بیتی با بیتهای دیگر و یافتن جای آن لازم می گردد و به همین منظور برای مثنویها "کشف الابیات" ساخته اند و کمترین فایده این کار نشان دادن این است که بیت منسوب به شاعر در کتاب او آمده و یا نیامده است. در تنظیم کشف الابیات بوستان سعی کردم و روشی پیش آوردم که در تمام چاپهای بوستان بتوان از این بیت یاب استفاده کرد....

هدف اصلي از اين تحقيق، ارزيابي و مقايسه کيفيت چهار ترجمه از ترجمه‌هاي فارسي رمان انگليسي شاهزاده و گدا، اثر نويسنده معروف آمريکايي، مارک تواين است. در ميان الگو‌هاي متعدد براي ارزيابي کيفيت ترجمه، الگوي گارسس را به منزله چهارچوب پژوهش برگزيده‌ايم. اين الگو چهارسطح متفاوت معنايي ـ لغوي، نحوي ـ صرفي، گفتماني ـ کارکردي و سبکي ـ منظورشناختي را دربرمي‌گيرد. هر کدام از اين سطوح، داراي زيرگروه‌ها و اجزا خاصي هستند که متون ترجمه شده بر اساس آنها ارزيابي مي‌شوند. در اين مقاله، چهار ترجمه فارسي را از سه مترجم مختلف، براي ارزيابي کيفي انتخاب و بررسي کرده‌ايم و بعد از تعيين ميزان فراواني هر يک از زيرگروه‌هاي ويژه بر طبق الگوي گارسس، نتايج را به صورت جدول‌هاي توزيع فراواني و نمودار نشان داده‌ايم. با محاسبه مقادير فراواني در سطوح چهارگانه و در هر يک از زيرگروه‌ها، تعيين مقادير حوزه‌هاي مشترک در همه ترجمه‌ها (افزايش، حفظ و تصرف)، محاسبه مقدار صنايع بلاغي به کار رفته در متون ادبي ترجمه شده بر پايه سه ويژگي حفظ، حذف و تغيير، و در نهايت، تعيين کيفيت ترجمه‌ها بر اساس دو معيار کفايت و مقبوليت و با توجه به ميزان ويژگي‌هاي مثبت و منفي بيانگر کيفيت، ترجمه‌ها بدين شرح دسته‌بندي مي‌شوند: الف) بر اساس مقادير و اطلاعات حاصل از ويژگي‌هاي مثبت، شامل ترجمه‌هاي محمد قاضي (1334)، ولي اله ابراهيمي (سروش) (1348)، محمد قاضي (1366) و داريوش شاهين و سوسن اردکاني (1386) ب) بر پايه مقادير و داده‌هاي به دست آمده از ويژگي‌هاي منفي، شامل ترجمه‌هاي داريوش شاهين و سوسن اردکاني (1386)، محمد قاضي (1366)، محمد قاضي (1334) و ولي اله ابراهيمي (سروش) (1348).

هدف از تحقيق حاضر بررسي ساخت کلان دوبيتي‌هاي باباطاهر همداني (عريان) است. اين تحقيق از ديدگاه نظري بر پايه تجزيه و تحليل ساخت کلان رباعيات و چهار پاره‌هاي خيام که در بر گيرنده سه سازه «توصيف»، «توصيه» و «تعليل» است استوار مي‌باشد. (يارمحمدي، 1374) نتايج به دست آمده از اين تحقيق نشان داد که: 1. سازه‌محوري و اصلي در دوبيتی‌هاي باباطاهر همداني سازه توصيف است، به طوري که از مجموع 437 سازه به دست آمده در اين بررسي291 سازه، يعني 66.59% از کل سازه‌ها، به اين سازه اختصاص يافته است، 2. بررسي حاضر، سازه توصيف به چهار زير سازه تقسيم شده که از اين ميان، سازه «شرح حال خود»85.57% از کل سازه‌هاي توصيف را به خود اختصاص داده است، بنابراين، 3. همچنان که نتايج مطالعه کينيوي (1971، نقل از سويلز، 1990) در طبقه‌بندي انواع گفتمان بر اساس مرکزيت اجزاي سيستم ارتباطي نشان داده است، نتايج تحقيق حاضر مويد آن است که چون در سيستم ارتباطي دوبيتي‌هاي باباطاهر، جزء فرستنده در مرکزيت و کانون توجه قرار دارد، از اين نظر، گفتمان دو بيتي‌هاي باباطاهر از نوع توصيفي است، بالاخره، 4. علاوه بر سه سازه پيشنهادي يارمحمدي (1374) براي توصيف رباعيات خيام، در ساخت کلان دوبيتي‌هاي باباطاهر دو سازه «گله و شکايت» و «آرزو و تمنا» نيز قابل تشخيص است.