زین العابدین موتمن 1293-1384 که در تهران زاده شد، نوه میرزا زین العابدین خان کاشانی ملقب به موتمن الاطباست؛ وی در رشته زبان و ادبیات به تحصیل ادامه داد و به دریافت دو لیسانس یکی در رشته ادبیات فارسی و دیگر در رشته زبان انگلیسی توفیق یافت و از سال 1320ش به استخدام وزارت فرهنگ درآمد پس از آن به فعالیت در جهت توسعه علوم ادبی در نشریات پرداخت که موجب تحسین و استقبال ادبای آن زمان قرار گرفت. مؤتمن همچنین از پيشتازان رمان نويسي تاريخي به زبان فارسي است. علاوه بر آن مجموعه ای از گزیده های شعر صائب را به نام «گوهرهای راز از دریای اندیشة صائب» طبع و نشر کرده است.کتاب «تحول شعر فارسی» یکی دیگر از آثار اوست که در زمان انتشار بهترین اثر تحقیقی شناخته گردید. نویسنده در مقدمه کتاب اظهار می دارد : " موضوعات اساسی و مهمی چون مساله سبک شناسی و نقد ادبی و علل پیدایش و ادوار و مکاتب مختلف و تاثیر حکومتها و ترقی یا انحطاط شیوه یا شیوه هایی در زمینه شعر و شاعری و موضوعات دیگر نظیر آن تقریبا در نوشته های گذشتگان مسکوت مانده است". همین موضوع موتمن را بر آن داشته است تا به این پرسش ها پاسخ گوید. اقسام شعر فارسی، تحول قصیده ( از دوره سامانیان تا عصر حاضر) ، تحول غزل (از زمان پیدایش تا عصر دوران اخیر) و شرح لغات مشکل بخش های اصلی تشکیل دهنده این کتاب هستند.
غزل تبلور و تجسم جان شعلهتباران است و چون آتشی سبز در رگان عاطفه و حافظه قومی ما جریان و سیلان دارد. ظهور قالبهای نو شعری، نهتنها غزل را از تپش و طنین باز نداشته، بلکه به آن شور و شتاب بخشیده است و غزل اصیل کوشیده تا انعکاس نبضکوب امروزیان و اکنونیان باشد. در این کتاب سیر تحول غزل فارسی از مشروطیت تا انقلاب اسلامی بررسی شده است. در این کتاب مباحثی چون چهرههای شاخص غزل میانه و نو، ویژگیهای غزل نو، غزل سنتی دوران معاصر، غزل مشروطه و عناصر شعر در این غزل و .... مطرح شدهاند.
عقیده به این که زبان فارسی زبان مادری است بسیاری از مردم را از دانستن قواعد و ریزه کاری های نگارشی بازداشته است. در حالی که انتقال مفاهیم ذهنی و مقاصد قلبی به دیگران در قالب کلمات نیاز اصلی هر انسانی است. اطلاع از قواعد و اصول نگارشی در کنار استعداد نویسندگی به خلق اثر ادبی می انجامد. در این کتاب فنون و رموز نگارش برای دوستداران نویسندگی آمده که البته مطلع شدن از قواعد بدون تمرین و ممارست تبدیل به مهارت نمی شود. این مطالب در 18 گفتار بیان شده است. مطالبی همچون: پیرامون نویسندگی، مشخصات نویسنده و نوشته خوب، روش تحقیق، مقاله نویسی، خلاصه نویسی، هنر داستان پردازی،مکتب های ادبی، انواع شعر و اصول ترجمه. نمونه هایی از شعر، نثر، نامه ها، داستانها و حکایات کهن نیز آورده شده است. این تحقیق را نادر وزین پور عهده دار شده است که به عنوان کتاب درسی تدریس و به چندین چاپ رسید. چاپ هفتم آن در سال 1374به مشتاقان نویسندگی عرضه شد.
دوران کودکی و جوانی صائب در عصر اقتدار صفویان در اصفهان سپری شد. در همین شهر درس خواند و در همان اوان جوانی به شاعری شهرت یافت. از استادانش از حکیم رکنای مسیح کاشی نام بردهاند که در روزگار خود شاعر و پزشک مشهوری بوده است. او از بسیارشعرترین شاعران زبان فارسی است. از دیوان او هم در زمان خودش گزیدههای متعددی ترتیب داده بودند. برخی از این گزیدهها را باید شامل آن بخشی از اشعار او دانست که در دوران پختگی عمرش، خود انتخاب کرده و جز آنها را شایسته انتشار نمیدانسته است. اما در این کتاب کوشش شده برخی از بهترین اشعار صائب گردآوری شود. در مقدمه کتاب، پس از شرح حالی اجمالی از صائب، یادداشتهایی از ناقدان و نویسندگان درباره مقام شاعری صائب آورده شده و سپس گزیده اشعار او به ترتیب غزلیات، قصیدهها و تکبیتها آورده شده است.
زینالعابدین مؤتمن که در شعر مؤتمن تخلص میکرد، در سال 1293ش در تهران زاده شد. او نوه میرزا زینالعابدین خان کاشانی ملقب به مؤتمن الاطباست؛ وی از مردم کاشان است و دودمانش همه از آن شهر برخاستهاند و نسبش نیز به فتحعلی خان صبا ملکالشعرای دوره فتحعلیشاه قاجار میرسد. نخستین اثر تاریخی مؤتمن که به صورت رمان نوشته شده «آشیانه عقاب» نام دارد و نموداری از قدرت او در داستانپردازی است که مکرر طبع و نشر یافته است. مؤتمن در سال 1333ش کتاب «شعر و ادب فارسی» را نوشت که بهترین اثر تحقیقی شناخته گردید و به دریافت جایزه از طرف انجمن کتاب نایل آمد. او با آنکه در شعر و شاعری از مهارت و توانایی کافی برخوردار بود، اما کمتر به شاعری تظاهر نمود. در سال 1345ش نخستین اثر منظوم خود را با نام «برگی از چند دفتر زندگی» با خطی خوش و چاپی زیبا در تیراژی کم و محدود منتشر ساخت. وی هنچنین آثاری چون: «محبت فراری»، «بهار خونین»، «رهاورد فارس»، «حس آخر»، «نوبهاری حس»، «نای گمشده»، «بخت بد»، «مهر از تو بر نگیرم» را نیز از خود به یادگار گذاشته است.