کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب تحقیقات ادبی یا سخنانی پیرامون شعر و شاعری تالیف کیوان سمیعی است. این کتاب در سال 1361 توسط انتشارات زوار منتشر شده است. فهرست کتاب شامل شصت موضوع است و عناوین برخی از آنها عبارتند از: قلمرو و نفوذ زبان تازی، تاثیر شعر در نفس، قدیمی ترین شعر عربی، علم بدیع، قواعد ماده تاریخ، مخارج حروف، پیشگویی به وسیله احکام نجوم، تضمین غزلیات حافظ، دستور زبان فارسی و ...

شاید از اولین روز پیدایش شعر که آغاز پیدایش آدم نیز هست، «شعر چیست؟» بر زبان‌ها و ذهن جاری و ساری شده و هر کسی به نوع و گونه‌ای پاسخی برای آن اندیشیده و یافته و اظهار داشته است. این کتاب پاسخ بیش از پنجاه متخصص فن به این سؤال است. عناوین برخی از نوشتارهای کتاب بدین ترتیب است: شعر چیست؟/ منوچهر آتشی، درباره ذات شعر/ داریوش آشوری، شعر آهن است از یك صاحب درد/ حسین آهی، ما همه شاعر هستیم/ احمدرضا احمدی، شعر تعریف‌ناپذیر است/ محمد بابایی‌پور دریایی، شكوهمندترین تصویر هستی/ علی محمد بشارتی، رسالت شعر و شاعری/ محمدتقی جعفری، شعر عصاره تجربیات یك نسل یا چند نسل است/ سیمین دانشور، در اقلیم شعر/ عبدالعلی دستغیب، تولد شعر/ عزیزالله زیادی، شعر را چه به نظم درآرید یا نیارید شعر است/ احمد شاملو، شعر حادثه‌ای است كه در زبان روی می‌دهد/ محمدرضا شفیعی كدكنی، شعر، شناسنامه حقیقت پنهان/ سیدعلی صالحی، شعر پالاینده و سازنده است/ طاهره صفارزاده، شعر غرورانگیز و مدرن/ شیون فومنی، تعریف شعر/ شمس لنگرودی و .... .

مهدی اخوان ثالث (م. امید) یکی از سرشناس‌ترین چهره‌های شعر معاصر است که با حضور چهل‌ساله خود در عرصه شعر و ادب، کارنامه درخشانی از خود به یادگار گذاشت و یکی از تأثیرگذارترین شاعران عصر خود به شمار می‌رود. او گرچه از سنین نوجوانی به سرودن شعر در قالب‌های کلاسیک روی آورد؛ ولی پس از آشنایی با شعر نو و نیما و سرودن شعر در قالب نیمایی، به شهرت رسید. در این کتاب پس از مروری کوتاه بر زندگی و جهان شعری اخوان، در فصل اول به شعرهای کلاسیک اخوان در قالب‌های غزل، قطعه، قصیده، مثنوی، ترکیب‌بند، رباعی، دوبیتی‌ و تک‌بیتی پرداخته شده است. فصل دوم اختصاص به بررسی اشعار نئوکلاسیک اخوان دارد. در فصل سوم شعرهای نو اخوان به لحاظ زبان و بیان، وزن شعر و پایان‌بندی مصراع‌ها، قافیه‌های کناری در شعر، موسیقی درونی، روایت و فرم و ساختار بررسی شده است. فصل پایانی کتاب اختصاص به بیان گفتارهایی درباره شعر اخوان از نویسندگان و ادبای کشور دارد.

آنچه امروزه به نام چهارپاره شناخته می‌شود، عبارت از شعری است موزون و مقفی، متشکل از چند بند که هر بند آن از چهار مصراع مساوی تشکیل شده و تنها دو مصراع از این چهار مصراع (مصراع‌های دوم و چهارم) با هم، هم‌قافیه‌اند. بدین ترتیب چهارپاره قالبی است آزاد که از نظر قافیه‌بندی، رعایت قافیه، تنها درون هر بند الزامی است و هر بند شعر برای خود قافیه‌های مجزا و مستقلی دارد. در این کتاب کوشیده شده تا در حد امکان از بین آثار شاعرانی که در این دو سه دهه شعرهایی در قالب چهارپاره سروده‌اند، شعرهایی انتخاب و به صورت منبعی برای علاقمندان و دوست‌داران شعر فراهم آید.